Wiel Berden: ik geniet echt van die diversiteit aan vogels

Het bedrijf van Wiel Berden (65) ligt midden tussen de uitgestrekte velden, op een steenworp afstand van de Mariapeel. Sinds 2016 is agrarisch natuur- en landschapsbeheer een belangrijke pijler in zijn akkerbouw- en vollegrondstuinbouwbedrijf.

'Ik werd toentertijd benaderd door Natuurrijk Limburg. Zij coördineren in onze provincie de uitvoering van de regeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), die zich richt op behoud van leefgebieden voor kwetsbare diersoorten', zegt Berden.

Door vernatting interessanter

'Ik kreeg de vraag of ik wilde deelnemen aan het kraanvogelproject, gericht op het creëren van een leefgebied voor deze vogelsoort in de Mariapeel. De kraanvogel heeft hier naar mijn weten nooit gebroed; hij komt alleen voorbij tijdens zijn trekvlucht. Maar door de vernatting van de Mariapeel is dit gebied interessanter geworden voor kraanvogels. Deze vogel houdt namelijk van natte voeten.'

Berden besloot mee te doen aan het kraanvogelproject, dat zes jaar duurt. 'Waarom ik aanhaakte? Vooral omdat ik een natuurliefhebber ben. Maar natuurlijk moet agrarisch natuur- en landschapsbeheer ook rendabel zijn. De beschikbare subsidie houdt niet over, maar het is voldoende.'

Maatregelen

Om kraanvogels naar het gebied te trekken, nemen de projectdeelnemers diverse maatregelen. Berden zaaide op een perceel van zes hectare stroken met kruidenrijk grasland, een luzerne-klavermengsel en graan. Deze worden gefaseerd gemaaid, buiten het broedseizoen van de kraanvogel. 'Het graan blijft het hele jaar staan, zodat vogels hieruit voedsel kunnen halen.'

De ondernemer geeft toe dat hij maar een minimale oogst van het perceel haalt. 'Dit komt mede omdat we de bodem niet bemesten. Insecten - voeding voor de vogels - houden van een schraal gewas met veel andere kruiden. Een rundveehouder kan de geoogste producten misschien nog inzetten op zijn bedrijf, maar voor ons leveren ze weinig op. Het verdienmodel ligt in de vergoeding die we krijgen vanuit de ANLb.'

Kwestie van tijd

Berden ziet dat de genomen maatregelen effect sorteren. 'De kraanvogel is langs geweest, maar heeft de weg naar mijn perceel nog niet gevonden. Volgens deskundigen is het echter een kwestie van tijd totdat de kraanvogel jongen gaat grootbrengen in en om de Mariapeel.'

'Bij een collega in de buurt zat vorig jaar wel al een koppel. Ik zie sowieso dat de diversiteit aan vogels en zoogdieren groter is geworden: op en rond het perceel zie je blauwe kiekendieven, buizerds, reeën, patrijzen, et cetera. Ik loop drie, vier keer per week naar het perceel om te kijken wat er zit. Daar kan ik echt van genieten.'

Aandachtspunten

Berden benadrukt dat er ook risico's kleven aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Zo ligt 'veronkruiding' op de loer. 'Je mag alleen pleksgewijs spuiten tegen onkruiden. We merken nu al dat we steeds meer problemen krijgen met distels. Net als de verschraling van de grond is dat wellicht nadelig als we over twee jaar weer agrarische producten gaan telen op dit perceel.'

Daarnaast heeft de ondernemer de zorg dat, wanneer zeldzame diersoorten daadwerkelijk terugkomen, de ontwikkelingsmogelijkheden van zijn bedrijf worden beperkt. 'De overheid zal zich een betrouwbare partner moeten tonen.'

Extra prikkel nodig

Een ander aandachtspunt is dat Berden de grond zes jaar lang niet kan inzetten in zijn bouwplan. 'Voor mij is dit niet zo'n probleem, omdat ik aan het afbouwen ben. Maar voor bedrijven die nog volop in ontwikkeling zijn, zou het goed zijn als er een extra prikkel komt. Bijvoorbeeld een extra vergoeding of het beschikbaar stellen van vervangende grond.'

'In de huidige situatie is agrarisch natuurbeheer vooral weggelegd voor extensievere bedrijven of rundveehouderijen', besluit Berden. 'Daarbij moet deze manier van ondernemen niet alleen passen bij je bedrijf, maar ook bij je visie.'