Gemiddeld inkomen land- en tuinbouw stijgt licht

De inkomensverschillen tussen de sectoren zijn groot. Ondernemers in de varkenshouderij en de (glas)tuinbouw hebben een goed jaar achter de rug. Melkveehouders, akkerbouwers en pluimveehouders kampen met een daling van hun inkomen. De inkomens die worden genoemd zijn gemeten in inkomen per ondernemer, oftewel een onbetaalde arbeidsjaareenheid (oaje). Een volledige jaarrondbaan staat dan gelijk aan 1 aje.

Topresultaten varkenshouderij

Varkenshouders profiteren van fors hogere prijzen van biggen en vleesvarkens. Lag het inkomen in 2018 maar net boven de nullijn, in 2019 stijgen de inkomens tot een historisch hoog niveau. Voor de varkenshouders is 2019 economisch erg goed verlopen. Het gemiddelde inkomen in 2019 wordt geraamd op 257.000 euro.

De prijs voor biggen stijgt met 37 procent en vleesvarkens brengen 22 procent meer op. Ook de hogere aanwas zorgt voor een inkomenstoename, doordat de dieren op de eindbalans veel meer waard zijn dan op de beginbalans.

De gesloten varkensbedrijven realiseren een inkomen van gemiddeld 325.000 euro. Het inkomen van zeugenbedrijven stijgt in 2019 van 13.000 euro negatief naar 245.000 euro. Het inkomen van vleesvarkensbedrijven wordt geraamd op 219.000 euro. Ondernemers betalen flink meer voor biggen, maar dat wordt ruim gecompenseerd door hogere opbrengsten van de vleesvarkens.

Afrikaanse varkenspest

De hogere prijzen zijn een gevolg van de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in China. Specialist Varkenshouderij Robert Hoste van Wageningen Economic Research schat dat de helft van de Chinese productie tot stilstand is gekomen. ‘Aangezien de helft van de varkens in China werd gehouden, betekent dit dat een kwart van het wereldwijde aanbod weg is.’

Hierdoor is de vraag uit Azië naar varkensvlees enorm toegenomen, met aanzienlijke prijsstijgingen tot gevolg. Waar in Nederland de prijs per kilo voor levend vee opliep tot boven de 2 euro, steeg die prijs in China door naar 5 euro per kilo. Die prijs is overigens alweer gedaald. Hoste ziet een tweedeling ontstaan. Enerzijds willen leveranciers langlopende afspraken met afnemers instandhouden, anderzijds willen ze gebruikmaken van de situatie in China.

Hoste heeft rekenmodellen gezien waaruit blijkt dat de situatie in China pas over vijf jaar weer op het oude niveau is. Hij plaatst daar grote kanttekeningen bij. Op basis van de varkenscyclus van twee goede en twee mindere jaren, verwacht hij eerder een omslag.

Hogere melkproductie

Het gemiddelde inkomen uit bedrijf van melkveehouders in 2019 is geraamd op 31.000 euro. Dit is 6.500 euro minder dan in 2018 en ook onder het gemiddelde van 37.000 euro over de periode 2014-2018. De zuivelopbrengsten stijgen licht door een hogere melkproductie per koe. Hiermee wordt de daling van de melkprijs (-1 procent) opgevangen, maar ook de verkoopopbrengst van kalveren daalt. De inkomensdaling wordt vooral veroorzaakt door hogere kosten van voer, gebouwen en machines.

De biologische melkprijs daalt in 2019 met 2 procent door een groter aanbod. Door hogere prijzen voor voer, lagere veeprijzen en lagere zuivelopbrengsten daalt het inkomen van biologische melkveebedrijven met 8.500 tot gemiddeld 28.000 euro.

Lagere eierprijzen

Het gemiddelde inkomen van leghennenbedrijven daalt met ruim 40 procent naar 45.000 euro. De daling is vooral het gevolg van lagere eierprijzen in het eerste kwartaal van 2019 door een groter aanbod. Vleeskuikenhouders zien hun inkomen halveren tot 60.000 euro. Dit is het laagste niveau sinds 2013. De prijs voor vleeskuikens daalt met 4 procent en hoewel ook de kosten dalen door goedkoper voer en minder dieren per bedrijf, worden de lagere opbrengsten hierdoor niet gecompenseerd.

Akkerbouwinkomen fors lager

Voor akkerbouwbedrijven is voor het oogstjaar 2019 een gemiddeld inkomen geraamd van 37.000 euro, de helft van het inkomen van vorig jaar. Voor het oogstjaar 2019 ligt de productie voor de meeste akkerbouwgewassen gemiddeld hoger dan vorig jaar, rond het meerjarig gemiddelde.

Op de afzetmarkten staan de prijzen van uien (-63 procent), consumptieaardappelen (-38 procent) en tarwe (-17 procent) onder druk. De prijs van suikerbieten (+5 procent) stijgt door een herstel van de wereldmarktprijs als gevolg van een lagere suikerproductie in 2018.

Voor zetmeelaardappelbedrijven wordt een daling van het inkomen geraamd. De productie van zetmeelaardappelen per hectare neemt in 2019 toe, maar het zetmeelgehalte blijft achter door de droogte. Het prijsniveau wordt bijna 10 procent lager geraamd, nadat Avebe in 2018/2019 een recordprestatieprijs realiseerde. Hierdoor zakt het inkomen naar 13.000 euro.

Spreiding glastuinbouw

Op glastuinbouwbedrijven stijgt in 2019 het gemiddelde inkomen licht tot 200.000 euro, maar binnen de sector is een grote spreiding zichtbaar. Voor glasgroente- en snijbloemenbedrijven wordt een hoger inkomen geraamd van circa 290.000 euro en 170.000 euro, door hogere opbrengsten voor tomaten, paprika’s en snijbloemen. De energiekosten nemen af, door de lagere prijzen voor de inkoop van gas.

Het gemiddelde inkomen bij pot- en perkplantenbedrijven daalt tot circa 130.000 euro, door lagere opbrengsten van met name perkplanten en gestegen kosten.

Open teelten

Binnen de opengrondstuinbouw wordt voor alle vier de bedrijfstypen een inkomensverbetering geraamd. Op de bloembollenbedrijven stijgen de inkomens naar gemiddeld circa 140.000 euro door hogere kilo-opbrengsten van tulp en lelie. Door de goede balans tussen vraag en aanbod wordt een evenaring van de topinkomens in 2015 en 2016 voorzien.

In de boomkwekerij wordt een inkomensverbetering verwacht met 7.000 euro tot circa 87.000 euro. De opbrengsten nemen verder toe door marktgerichte productie en betere prijsvorming en door verdere schaalvergroting. Het inkomen van de fruittelers stijgt naar verwachting met bijna 10.000 euro tot gemiddeld 36.000 euro.

Door een lagere Europese productie wordt een betere prijs verwacht voor appels en peren. Het inkomen van vollegrondsgroentebedrijven blijft met circa 78.000 euro nagenoeg gelijk aan vorig jaar.