Kennis en logistiek troeven op wereldmarkt

Volgens een recent rapport van de Verenigde Naties zijn er nu ruim 7,5 miljard mensen op aarde. Daarvan woont zo'n 60 procent in Azië, 17 procent in Afrika, 10 procent in Europa, 9 procent in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied en 6 procent in Noord-Amerika en Oceanië.

In 2030 is de wereldbevolking naar verwachting gegroeid tot 8,5 miljard mensen. Die groei zal overwegend plaatsvinden in Afrika en Azië. Het zwaartepunt van de marktvraag verschuift daarom naar Afrika en Azië. Door urbanisatie en welvaartsgroei vindt daar een snelle dieetverandering plaats naar versproducten, vlees en vis.

Nieuwe groeimarkten verder weg

Nederlandse bedrijven kunnen bij het leveren van die producten een rol van betekenis spelen, is de algemene verwachting. Maar de rapporteurs van Wageningen Economic Research wijzen erop dat de verschuiving van de marktvraag tot gevolg heeft dat de nieuwe groeimarkten steeds verder weg liggen.

In het rapport 'Van koopman tot kopman' noemen ze het 'zeer de vraag' of Nederland die markten kan bedienen op een manier die vergelijkbaar is met hoe nu bijvoorbeeld de Duitse markt wordt beleverd.

Vanouds is de productie geconcentreerd in Nederland en van hieruit gaan veel verwerkte producten naar de supermarkten in omringende landen. Dat wordt met de toenemende transportafstanden steeds lastiger. Het rapport noemt het daarom nodig om 'nieuwe modellen rond lokale voeding' neer te zetten die aansluiten bij de ontwikkeling van de marktvraag elders in de wereld.

Lokale kennis nodig

Dat mag geen nattevingerwerk zijn, het vereist een goed inzicht in lokale voedingspatronen, de specifieke behoeften van de lokale bevolking en de eisen op de nationale markt.

Agrifoodbedrijven spelen daar nu al op in door een partnerschap aan te gaan aan met lokale bedrijven, of door in de grote afzetlanden een eigen vertegenwoordiging op te zetten. De komende decennia zal het belang daarvan alleen maar toenemen.

Heel waardevol is de combinatie van producten, kennis en versterking van de lokale organisatie en agrologistieke processen die de Nederlandse agrosector buitenlandse partners en afnemers kan bieden. In sommige gevallen wordt de export van kennis belangrijker dan die van goederen, verwacht Wageningen Economic Research. De combinatie van die drie sterke punten kan goed worden toegepast bij bijvoorbeeld de belevering van megasteden met gezond voedsel, of bij het verminderen van naoogstverliezen in agrifoodketens.

Strategische aanpassingen

Deze 'veelbelovende alternatieven' voor de rol van de Nederlandse agrosector op internationaal niveau vragen wel om strategische aanpassingen in eigen land. Zo beveelt het rapport aan om de reputatie op het terrein van duurzame en gezonde producten verder te ontwikkelen en verstevigen.

Nederlandse agrarische producten worden in de wereld her- en erkend vanwege de efficiënte en hoogwaardige productieprocessen.

Het zichtbaar maken aan de consument dat producten gezond, duurzaam en eerlijk zijn geproduceerd, biedt een potentiële meerwaarde in de markt. Het is de basis voor het ontwikkelen van reputatie en consumentenvertrouwen.

Labels en certificaten

Daarbij wordt frequent gebruikgemaakt van labels en certificaten, om inzicht te bieden in de productievoorwaarden en ketenorganisatie. De monitoring van de voortgang van de verduurzaming van voedsel biedt periodiek inzicht in de ontwikkelingen die in de sector worden bereikt.

De Wageningse rapporteurs wijzen er verder op dat ook in de toekomst een gezamenlijke aanpak met meerdere keten- en kennispartijen hard nodig is. Intensieve samenwerking tussen overheid, private sector, boerenorganisaties en gespecialiseerde kennisinstituten zorgde in het verleden voor dynamiek en een sterke groei van de agrarische sector in Nederland.

Dat zal in de toekomst niet anders zijn. Door samen op te trekken, worden knelpunten eerder gesignaleerd en komen innovatieve oplossingen sneller beschikbaar. Dat is met name belangrijk voor het bereiken van duurzaamheidsdoelstellingen in de agrosector.

Marktpotentieel

Bij al die inspanningen voor verbeteringen in agrarische productiesystemen en voedselketens, is het voor bedrijven belangrijk dat er zicht is op voldoende marktpotentieel. Ook moeten ze erop kunnen vertrouwen dat de veranderingen in de keten ook van structurele aard zijn.

Daarvoor geeft Wageningen Economic Research onder meer de aanbeveling om zoveel mogelijk in te zetten op directe kennisuitwisseling en heldere prijsinformatie en transparantie in de voedselketen.

Ook in internationaal verband is dergelijke kennis en informatie nodig. Daarvoor wordt aanbevolen om te investeren in big data en ICT. Dat zal onder meer leiden tot meer zekerheid rond grootschalige directe agrifoodinvesteringen.

Internationaal netwerk met tweeledige kracht

Het rapport 'Van koopman tot kopman' concludeert dat er op deze manier goede mogelijkheden zijn voor de Nederlandse agrosector om zich op termijn neer te zetten als een internationaal netwerk met een tweeledige kracht.

Enerzijds is dat de primaire productie en goederenhandel, maar anderzijds zullen ook buitenlandse investeringen en diensten in de vorm van kennis- en innovatiecontracten bijdragen aan goede resultaten. 'De kracht van de sector kan daarmee op een nieuwe manier tot waarde worden gebracht', aldus .