Hoe jonger moederkoe, hoe ouder dochter

Valacon analyseerde de gegevens van 450 koeien van verschillende melkveebedrijven verspreid over Nederland. Deze koeien produceerden allemaal 75.000 kilo melk of meer. Om die reden worden ze betiteld als 75+-tonners.

Een van de uitkomsten is dat 62 procent van deze dieren geboren was uit een pink of vaars. Uit het onderzoek komt naar voren dat 37 procent van de 75+-tonners een pink als moeder heeft en 15 procent een vaars.

Embryo's

De verklaring daarvoor is niet eenvoudig vast te stellen. Uit eerder onderzoek blijkt dat het waarschijnlijk te maken heeft met de kwaliteit van de embryo's. Die is gemiddeld gezien hoger bij pinken en vaarzen omdat de concurrentie op voedingsstoffen tussen embryogroei en melkproductie bij vaarzen lager is dan bij volwassen koeien. Volwassen koeien produceren gemiddeld meer melk dan een vaars.

Bij pinken speelt de melkproductie nog helemaal niet. Ook is het aandeel schadelijke nefa's (overmatige mobilisatie van vrije vetzuren) bij pinken en vaarzen lager dan bij oudere melkkoeien.

Dit beeld komt niet overeen met het beeld dat 100+-tonners gemiddeld laten zien. Eerder onderzoek toont aan dat veel van die koeien met een hoge levensproductie juist geboren zijn uit oudere moeders. Willem van Laarhoven van Valacon en medeopsteller van het rapport verklaart dat doordat veel 100+-tonners waarschijnlijk uit sterker geselecteerde paringen geboren zijn, waarbij goed presterende koefamilies achter de succesvolle 100+-tonners schuilgaan.

Hogere lactatiewaarde

Eenzelfde soort verschil treedt op bij de hoogte van de lactatiewaarde (lw). Het huidige onderzoek toont aan de 75+-tonners als vaars gemiddeld gezien een iets hogere lactatiewaarde tonen dan gemiddeld. Dat ligt bij de groep die 75.000 tot 100.000 kilo levensproductie realiseerde, op 104. Als vaars produceerden deze dieren dus meer dan het gemiddelde van het koppel.

De score van 104 lw is wel een duidelijk verschil, maar ook weer niet enorm groot te noemen. De correlatie tussen de levensproductie en hoogte van lw is berekend op 0,064.

Opvallend is dat bij de groep koeien die een levensproductie van 150+ ton behaalt, de lactatiewaarde als vaars gemiddeld boven de 110 ligt. Daarbij kan worden opgemerkt dat de groep 150+-tonners in totaal natuurlijk aanzienlijk kleiner is dan de groep koeien die een productieniveau van 75 ton of meer als levensproductie realiseert.

Persistentie positief

Persistentie en laatrijpheid zijn fokwaarden die vaak worden gelinkt aan een hoge levensduur en levensproductie. Uit de analyse van Valacon komt die relatie niet naar voren.

De onderzoekers schrijven wel dat persistentie 'vooral een indirecte relatie lijkt te hebben met levensduur omdat persistente koeien minder gezondheidsproblemen hebben en daardoor gemakkelijker oud kunnen worden. Persistentie en laatrijpheid blijken in dit onderzoek echter zeer sterk onderling gecorreleerd te zijn.'

Vaders

Uit de studie blijkt onder andere dat de vaders van de 75+-tonners ondergemiddeld op laatrijpheid scoren (98,7), net als de moedersvaders van de 75+-tonners (96,7). Dat lijkt misschien vreemd, maar het onderzoek beschrijft ook dat er geen correlatie tussen laatrijpheid enerzijds en levensproductie en levensduur anderzijds is gevonden.

De relatie tussen aantal dagen levensduur en een productie van 75+ ton of meer is ook niet te leggen. Het is daarbij ook zo dat uit de groep 75+-tonners de dieren die als vaars gemiddeld de laagste lactatiewaarde noteerden, het hoogste aantal dagen levensduur noteren. Hieruit is geen significant verband vast te stellen.