'Openheid geeft gemengd bedrijf positieve boost'

Al meer dan 150 jaar boert familie Uijen vanuit de klassieke T-boerderij aan de rand van het dorp. De huiskavel komt tot aan de dijk langs de Maas die de grens vormt tussen Gelderland en Brabant. Uijen heeft zeshonderd fokzeugen op stro, vertelt hij op het terras naast het huis. De ondernemer koos destijds voor een strostal vanwege de plus op dierenwelzijn. Sindsdien zijn de zeugen vitaler en actiever, is zijn ervaring.

'Vroeger, in de boxen, moest je ze eerst even aantikken voordat ze actief werden. Nu moet je hard rennen om ze voor te blijven.' De zeugen maken wel meer ruzie om de rangorde te bepalen, vult Marieke Uijen aan. Dat gebeurt vooral bij de jongere dieren. Huisvesting op stro vraagt ook veel meer werk. Elke dag wordt de activiteitenruimte waar de zeugen mesten, eten en drinken uitgeschoven en ingestrooid.

Laag antibioticagebruik

Koen Uijen kiest voor een robuuste, vitale big, met een goede weerstand en heeft mede daardoor een heel laag antibioticagebruik. Daarom insemineert hij zijn Topigs-zeugen met de TN Tempo-beer. De zeugenhouder heeft voor zijn biggen twee vleesvarkenshouders als vaste afnemer.

Het stro en een deel van het voer komt van de eigen akkerbouwtak. Uijen heeft 70 hectare goed bewerkbare lichte rivierklei waar hij suikerbieten, mais, tarwe en gras teelt en aardappelen in deelteelt met een andere akkerbouwer. De zoogkoeien grazen op het grasland en krijgen in de winterperiode op stal snijmais en kuilvoer bijgevoerd. De Corn Cob Mix (CCM) is voor de varkens, net als de tarwe.

Uijen maalt de tarwe zelf met een eigen maalinstallatie. Hij gebruikt al zijn eigen stro in de zeugenstal. Bovendien koopt hij nog stro bij. 'We verkopen alleen de suikerbieten en aardappels', zegt de ondernemer. Een groot deel van de mest gaat weer naar de akkerbouw. Vaste stromest wordt afgevoerd. De derde en kleinste tak zijn de ongeveer twintig zoogkoeien van het ras Blonde d'Aquitaine. Die grazen een groot deel van het jaar met hun kalveren op de huiskavel.

Meer waardering krijgen

Koen en Marieke Uijen vinden het belangrijk om burgers te laten zien wat er op hun bedrijf gebeurt en om daarvoor meer waardering te krijgen. Dit voorjaar hebben ze bijvoorbeeld het voetbalteam waar Koen in speelt uitgenodigd voor een barbecue. Ze hebben het hele team een rondleiding gegeven.

'De meesten hadden nog nooit een varkenshouderij gezien. Ze wisten totaal niet wat het inhoudt. Je merkt dat ze dan veel meer respect krijgen voor het verzorgen van dieren en intenser genieten van het speklapje op de barbecue', vertelt Uijen.

Het is inmiddels een traditie dat de Niftrikse carnavalsvereniging de Maospruvers de carnavalswagen bouwt in een schuur van Uijen. En dat een week voor carnaval op het erf het bouwfeest plaatsvindt met een varken aan het spit. Uijen schenkt dan het varken, dat daarvoor al een week bij de slager in een bad met pekel en kruiden heeft gelegen. De bouwers krijgen dan ook een rondleiding over het bedrijf. Dit jaar onthulde de Prins Carnaval bovendien het bord van het initiatief Boert Bewust, dat aan de zijgevel van een schuur aan de weg hangt.

Gunstige locatie

De locatie aan de rand van het dorp is een extra reden om open te zijn. En het is een kans om verbinding te maken, om te vertellen over het bedrijf en te laten zien hoe de dieren worden gehouden.

Uijen investeert jaarlijks in het up-to-date houden van het bedrijf, maar kan op deze locatie niet uitbreiden. Vorig jaar oktober heeft hij een tweede locatie gekocht, samen met zijn vrouw in een vof. Dat bedrijf pachtte hij al twintig jaar. Omdat het in 2020 op basis van de ammoniakregelgeving moet stoppen, stond Uijen voor de keus: of kopen en ontwikkelen, of kwijtraken.

De veehouder besloot het bedrijf te kopen. Dat was een moeilijk besluit, want net het jaar ervoor had hij het ouderlijk bedrijf overgenomen.

Scharrelvarkens

Het echtpaar houdt de vleesvarkens op de nieuwe locatie nu nog op de gangbare manier. Het plan is om daar over te schakelen op scharrelvarkens en in de toekomst misschien naar een biologische, gesloten bedrijfsopzet te gaan.

Het omschakelen van de hoofdlocatie naar scharrel of biologisch kan volgens Uijen financieel nog niet uit. Waarom willen ze een stap verder gaan dan gangbaar? 'Ik zie dat als verbreding', zegt hij. 'Je ziet dat er behoefte is aan een andere manier van dieren houden. Wij staan hiervoor open en het sluit aan bij onze visie en mogelijkheden.'