Kippen en koeien lopen samen in de wei

Sinds 2015 melken Jan-Hein en Sandra Nikkels uit Bathmen weer koeien. Dat gebeurt een aantal kilometers verderop in Holten, waar ze een paar jaar geleden een bestaand bedrijf kochten met een ligboxenstal voor 110 koeien.

Ze melken er voorlopig zestig koeien met een SAC-robot. Er is 55 hectare grond beschikbaar waar vooral gras, snijmais en Corn Cob Mix (CCM) wordt verbouwd. De koeien worden biologisch gehouden en tikken een productie aan van 10.000 liter per jaar. Dat is best hoog voor een biologisch bedrijf, beaamt de familie.

'Maar als we iets doen, dan willen het graag goed doen en de puntjes op de i zetten', zo zegt Jan-Hein Nikkels. Hij voert zijn koeien naast kuilgras, mais en CCM ook soja en mineralen. 'Belangrijk is dat je er alles aan doet om het dier het naar zijn zin te maken en het optimaal te verzorgen. Dan komt die productie vanzelf.'

Gemengd bedrijf

Nikkels heeft altijd graag willen melken. Toch was het bedrijf lange tijd gespecialiseerd in het houden van legkippen. De familie boert sinds 1906 op de huidige locatie in Bathmen. Zoals bij zoveel bedrijven in de regio was er aanvankelijk sprake van een gemengd bedrijf met kippen, koeien, akkerbouw en varkens.

De varkens en koeien gingen op een gegeven moment de deur uit, maar kwamen in de jaren negentig weer even terug, toen de jonge Nikkels wilde melken en gebruik werd gemaakt van de SLOM-regeling. 'We hadden in 2004 toch het gevoel dat we een duidelijke keuze moesten maken. Toen hebben we ons bieten- en melkquotum verkocht en geïnvesteerd in de leghennenhouderij.'

Freiland-concept

In 1999 had de familie een van de eerste bedrijven die begon met het Freiland-concept, waarbij de kippen een vrije uitloop krijgen. 'We hadden grond rondom de stallen. De akkerbouwgewassen die we er teelden brachten niet zoveel op, dus het nieuwe concept was voor ons een logische keuze, te meer omdat we ook wel graag een uitdaging aangaan.'

In 2012 volgde een nieuwe omschakeling: de 40.000 Freiland-hennen maakten plaats voor 27.000 biologische leghennen. Toen ze een aantal jaren geleden in Holten een melkveebedrijf met ruim 20 hectare en een stal voor 110 koeien konden kopen, grepen de veehouders hun kans. 'Behalve dat ik graag wilde melken, past dit bedrijf ook goed bij dat in Bathmen. Op de 15 hectare in Bathmen verbouwen we ook gras dat niet veel opbrengt. Dat kunnen we dus mooi gebruiken voor de koeien in Holten.'

24.000 biolegkippen

In totaal heeft het melkveebedrijf beschikking over 55 hectare, de familie pacht namelijk nog 10 hectare land bij. In Holten bouwden ze naast de ligboxenstal twee geschakelde pluimveestallen voor in totaal 24.000 biolegkippen. Bijzonder is dat de uitloop van deze kippen ook wordt gebruikt voor de weidegang van de koeien. In sommige percelen lopen droge koeien en pinken tussen de kippen.

'We doen aan roterend standweiden. De koeien kunnen in vier periodes van zes uur per dag naar buiten. In twee tussenliggende stalperiodes voeren we ze op stal bij. Als de melkgevende koeien binnen zijn, kunnen de kippen naar buiten. 's Middags lopen de koeien in een andere wei. Dat geeft de minste onrust', aldus Nikkels.

Beide bedrijven versterken

Hij wil op meer manieren beide bedrijven versterken. 'Nu kopen we het voer voor de kippen aan en de mest wordt elders afgezet. Uiteindelijk is het wel ons ideaal om beide bedrijfstakken rond te zetten met eigen grond.'

Maar dat is toekomstmuziek. 'We hebben geen idee waar we over tien jaar staan', zegt Sandra Nikkels. Ze geeft aan dat ze nog zeker twintig jaar verder willen met het bedrijf. 'We hebben geen duidelijke stip op de horizon. We hebben veel ideeën, maar die veranderen ook wel eens. Als we kansen zien, dan pakken we die.'

Experimenteren met wortelteelt

Zo experimenteerde het stel al eens met wortelteelt. Dat was geen succes; de afzet was niet goed geregeld. Nu is er een aantal hectares veldbonen in het bouwplan opgenomen. Ook willen ze misschien mais in combinatie met stokbonen telen. 'Dat gebeurt in Duitsland ook. De bonen groeien via de mais omhoog. We zullen zien wat het gaat opleveren. We gooien nu iedere dag nog een paar emmers soja voor de koeien. Dat eiwit willen we op den duur zelf verbouwen.'

Ze willen een bedrijf dat ze met de eigen familie kunnen rondzetten. Twee van hun drie zonen (17,15 en 11) hebben er al belangstelling voor. Maar wat helemaal bovenaan staat, is plezier in het werk. 'Je leeft per slot van rekening maar eens', zegt Nikkels.

Salland Boert en Eet Bewust

Jan-Hein en Sandra Nikkels doen mee aan Salland Boert en eet Bewust, een initiatief om voedselproducenten en -consumenten dichter bij elkaar te brengen.

In navolging van de Gelderse Vallei Salland worden Sallandse burgers door veehouders, akkerbouwers en fruittelers geïnformeerd over hun bedrijfsvoering. Dat doen ze onder andere door het organiseren van open dagen, het ontvangen van schoolklassen, de aanwezigheid van een boerderijwinkel of door actief te zijn op sociale media.

Waardering voor sector

'We hadden hier al regelmatig groepen over de vloer. Dus het was voor ons logisch om bij dit initiatief aan te sluiten', zegt Sandra Nikkels. 'Na een bezoek van burgers merk je bijna altijd dat dat er veel waardering is voor de agrarische sector, daar krijgen we enorm veel energie van.'

Hun dagelijkse bedrijfsvoering passen ze er niet op aan. 'We geven rondleidingen als daar behoefte aan is, maar gaan er geen professie van maken. Dat past niet bij ons.'