Boer en loonwerker strijden tegen bodemverdichting

Checklist

Een van de doelen is het opstellen van een checklist, die de samenwerking tussen loonwerkers en agrariërs ondersteunt. Aan de hand daarvan kunnen, voorafgaand aan het seizoen, concrete afspraken over bodembeheer worden gemaakt.

Gekeken wordt bijvoorbeeld naar de periode waarin het werk moeten plaatsvinden en onder welke (weers-)omstandigheden er geen of juist wel werkzaamheden worden uitgevoerd.

Demonstraties

Met demonstraties wil LTO Noord boeren laten zien wat de mogelijkheden zijn. Daarom is gekozen voor zes locaties met verschillende soorten grond en bouwplannen. 'We verwachten dat dit project heel leerzaam kan zijn. Niet alleen voor de deelnemende boeren en loonbedrijven, maar voor iedereen', zegt Feenstra.

'We moeten het gebruik van zware machines, de grondbewerkingen en vooral ook de momenten waarop we dat doen doorbreken', gaat de LTO Noord-projectleider verder.

'Waar de grond verdicht is, is geen plaats voor zuurstof en water. Je ziet de opbrengst op verdichte percelen teruglopen. Het gebruik van grote machines werkt verdichting in de hand. Bewerking van de grond onder juiste omstandigheden is daarom een vereiste.'

Natte herfst van 1998

Loonwerker Buma herinnert aan de natte herfst van 1998, toen hij in december op bevroren land in de buurt van Terherne nog mais oogstte. Terwijl hij vanuit de cabine zo het ijs op kon stappen, scheerden de schaatsers om hem heen.

De laatste mais is toen blijven staan. 'Maar je vernielt het land op die manier ook enorm. Je maakt sporen waar je bij wijze van spreken met een kano doorheen kunt', stelt de loonwerker.

Groot spanningsveld

Het spanningsveld tussen een vlotte oogst met grote machines en zuinig met de grond omgaan is groot. Loonwerkers maken liefst zo weinig mogelijk sporen in het land en rijden onder natte omstandigheden al met minder zwaar beladen wagens.

'Veel sneller dan anders worden ook bijvoorbeeld rupsdumpers ingezet, om het verdichten van de grond tegen te gaan', vertelt Buma. Hij zag de veengrond op plekken rond It Heidenskip de afgelopen dertig jaar zo'n 35 centimeter dalen. 'Het proces is niet te stoppen, maar we moeten de schade beperken waar het kan.'

Storende laag

Melkveehouders Hains en Nanne Koopman zetten zes jaar geleden al een eerste stap op een perceel, waar het water in het voor- en najaar tot aan de zode kwam. De storende laag verdween na 80 centimeter diepspitten. Maar tegelijkertijd halveerde de hoeveelheid mineralen in de teeltlaag. Die waren met de onderliggende zandlaag vermengd.

'Qua opbrengst liep het perceel zo'n vijf jaar lang achterop, maar we plukken nu de voordelen', vertelt Hains Koopman. 'De teeltlaag is inmiddels weer zo'n beetje op het oude peil.' Het rietzwenkgras met zijn wortels van een meter lang zorgde bovendien voor een 'prachtige ondergrond'.

Hoge, brede banden

Hoge, brede banden onder trekkers en machines voorkomen verdichting van de bodem, maar dat gaat niet vanzelf, zo zegt loonwerker Buma.

'Een mooie set banden onder de trekker of giertank kost zomaar 10.000 euro en dat geld moet wel worden terugverdiend. De meeste boeren zien dat als investering en kijken te weinig naar de voordelen die zulke banden opleveren', aldus de LTO Noord-projectleider.

Veel verbeterpunten

'We zijn voortdurend bezig met verbeteringen en zoeken uit wat voor alle partijen de beste mogelijkheden zijn. We hebben nog veel verbeterpunten en hopen ze binnen het project de komende twee jaar op een rij te zetten. We moeten kijken naar en leren van elkaar', vervolgt Buma.

'Zien is geloven', verwacht de enthousiaste melkveehouder Koopman. Hij hoopt dat de bewustwording van collega-boeren met het project in Friesland – en straks ook in Groningen en Drenthe – wordt vergroot. 'De mogelijkheden zijn er absoluut.'