Verbreding relatief onbekend bij tuinder

Een neventak is in de tuinbouw nog lang niet zo veelvoorkomend als in bijvoorbeeld de melkveehouderij. Toch zijn er zeker mogelijkheden voor ondernemers die iets anders willen met hun kwekerij, andere verdienmodellen en risicospreiding zoeken of die hun ei niet kwijt kunnen in hun huidige bedrijfsopzet.

Onder de naam Vers Van Voorne heeft Jan Varekamp zijn bedrijf in Tinte omgebouwd van gangbare auberginekwekerij naar een veelzijdige kwekerij met regioproducten en een belevingstuin. Hij teelt diverse soorten sla en kruiden op water en wil met de belevingstuin de burger een permanente Kom in de Kas bieden.

Roer omgooien

'Ik heb het roer omgegooid omdat ik niet verder wil in de schaalvergroting, maar een goede boterham wil verdienen met iets waar ik passie voor heb', legt Varekamp uit. 'Ik heb inspiratie opgedaan door bij anderen te kijken. Daar moet je uitpikken wat jou goed ligt.'

Omdat de teler koos voor nieuwbouw naar een multifunctionele onderneming was het een grote stap. 'Dat is complexer dan wanneer een tuinder zijn bestaande teelt eerst uitbreidt met een kleine neventak', stelt hij.

Financiering

'Als je de gebaande paden verlaat, loop je tegen veel zaken aan. Denk aan de financiering. Dat is moeilijker verkrijgbaar. De bank heeft geen referenties om mijn bedrijf aan te spiegelen.'

Ook vergunningen verkrijgen en de afzet zijn wat ingewikkelder. 'Met veel kleinere teelten ben je voor grote afnemers minder interessant, zodat ik daarin nieuwe contacten moet leggen.'

Eigen Stekkie

Marjolein de Hoog uit Pijnacker begon naast de orchideeënkwekerij van haar man Zorgkwekerij Bloei, waar gehandicapten tuinbouwwerk doen als dagbesteding. 'Het 'Eigen Stekkie' is hun veilige en rustige werkplek. Van hieruit doen zij klusjes voor de kwekerij, soms in de kwekerij en ook nemen we klussen aan van andere tuinbouwbedrijven.'

De medewerkers moeten bijvoorbeeld plantenhoezen stickeren, een kar opruimen waarvan de plantjes zijn afgevallen, stekertjes bij plantjes steken, potjes vullen en stekjes verpotten.

Maatschappelijke werkplaats

'Inmiddels heb ik al vijftien bedrijven die zulk werk bij ons afleveren, waardoor de zorgkwekerij is uitgegroeid tot een soort maatschappelijke werkplaats.'

Na de start met vijf 'hulpkwekers' in 2016 biedt Zorgkwekerij Bloei nu al werk aan twintig mensen. 'Er is duidelijk vraag naar wat wij doen.'

Ander werktempo

De Hoog denkt dat het in de landbouw makkelijker is om een zorgtak te organiseren dan in de tuinbouw, omdat op de boerderij het werktempo lager ligt in de kas, de processen minder strak vastliggen en er minder geautomatiseerd is. Ook bij een groot tuinbouwbedrijf zal het niet makkelijk passen.

De kwekerij van haar man is slechts 1,3 hectare en kent een informele werksfeer. Zelf heeft ze twintig jaar in de gehandicaptenzorg gewerkt. Dat maakt dat het is gelukt, stelt De Hoog. 'Je moet je bedrijf passend maken aan de doelgroep en begeleiding op maat bieden.'

Onderzoek

Sharona de Klerk van LTO Noord deed onderzoek onder (glas)tuinbouwbedrijven met neventakken in West-Nederland. De drempels voor verbreding zijn in de tuinbouw niet groter dan in de landbouw, constateert ze. 'Voordelen zijn risicospreiding en meer voldoening, nadelen zijn meer moeite met financiering en vergunningen', weet De Klerk.

Tijdens een bijeenkomst op 17 oktober in Roelofarendsveen presenteert De Klerk haar bevindingen.