NVM: fosfaatrechtenstelsel maakt transacties moeilijker

Het aantal bedrijven dat in de eerste helft van 2018 werd verkocht, is bovendien lager dan in 2017. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het NVM Agrarisch & Landelijk Vastgoedbericht over de eerste helft van 2018. Dat werd door NVM-deelneming brainbay, het Kadaster en Wageningen Economic Research samengesteld.

• Lees ook: Stabiele prijzen op agrarische grondmarkt

De prijzen van fosfaatrechten zijn fors gestegen sinds begin 2018. In januari werd er gemiddeld genomen iets minder dan 200 euro per kilo fosfaat betaald. De prijs zakte vervolgens gestaag tot onder de 180 euro per kilo fosfaat medio maart.

Melkaanvoer

Na een opgaande lijn was er eind april een dip die samenviel met de aankondiging van FrieslandCampina om de melkaanvoer te reguleren. Na april is het prijsverloop aanhoudend positief met een gemiddelde prijs van 220 euro eind juli.

Voorzitter van NVM Agrarisch & Landelijk Vastgoed (A&LV), Ard Klijsen: 'De voornaamste reden van het hoge prijsniveau is dat er nog altijd veel vraag van melkveehouders is die op zoek zijn naar rechten en grond om zo hun melkveestapel in stand te kunnen houden. Sinds de zomer is de prijs aardig doorgegroeid en de verwachting is dat de prijsstijging de komende maanden doorzet vanwege hoge vraag.'

Minder melkveebedrijven verkocht

In het eerste halfjaar van 2018 zijn er 30 melkveebedrijven verkocht; 14 minder dan in diezelfde periode een jaar eerder. De gemiddelde transactieprijs van een melkveebedrijf lag in de 1eerste helft van dit jaar op 3,4 miljoen euro, ruimschoots boven het gemiddelde in 2017 van 2, 2 miljoen euro. De verkooptijd van een melkveebedrijf bedroeg in de eerste helft van 2018 gemiddeld 5,5 maanden, ruim drie maanden korter dan over geheel 2017.

A&LV-makelaars van de NVM geven aan dat er maar matig interesse is in het kopen van een compleet melkveebedrijf. 'Deels is dit het gevolg van de grondgebondenheid, die maakt dat een bedrijf slechts onder beperkte voorwaarden mag groeien en deels door de invoering van het fosfaatrechtenstelsel', aldus Klijsen. 'Omdat met name de rechten erg duur zijn, is de financiering vaak lastig. Daarbij zijn banken begrijpelijkerwijs terughoudend met het financieren, waardoor er een vertragende werking optreedt of transacties uiteindelijk helemaal niet doorgaan.'

Begin 2018 werden er veel bedrijven in delen verkocht of na verkoop gesplitst in plaats van dat het als compleet bedrijf wordt voortgezet. Eind juni 2018 stonden er in totaal 100 melkveebedrijven in aanbod, slechts enkele meer dan het aantal medio 2017. 'Verkopers waren vooral veehouders die hun bedrijf wilden staken en geen opvolger hebben.'

Spanning in de melkveesector

In de melkveesector heerst enige spanning, constateert Klijsen. 'Veel melkveehouders worstelen nog steeds met het fosfaatrechtenstelsel. De knelgevallenregeling biedt een deel van hen soelaas, maar melkveehouders die buiten deze regeling vallen, worden door de minister van LNV niet tegemoetgekomen. Het gaat dan om bedrijven die voor de peildatum nog hebben geïnvesteerd in stallen terwijl ze toen nog niet het aantal koeien hadden waarvoor ze de investering gedaan hadden. Melkveehouders in deze categorie kunnen hierdoor in financieel zwaar weer verkeren.'

Daarnaast heeft FrieslandCampina onlangs aangekondigd te kiezen voor een gereguleerde groei van de melkaanvoer. 'Hierdoor mag een melkveehouder die uitbreidt niet zomaar meer melk leveren', zegt de NVM A&LV-voorzitter. 'Dit zorgt voor onrust in de sector doordat melkveebedrijven kiezen om over te stappen naar andere melkafnemers. Het heeft bovendien een remmende werking op de verkoop van complete melkveebedrijven.'

Het is volgens Klijsen gelukkig zeker niet een en al misère in de sector. 'Er wordt nog aardig wat geld verdiend. De melkprijzen krabbelen weer op en er worden nog steeds bedrijven verkocht.'