Gelten fysiek en sociaal ontwikkelen

Een optimale ontwikkeling van 'de jeugd' leidt tot zeugen die een langer en productiever leven hebben. Gezonde, flexibele, sociale en robuuste opfokzeugen met sterk beenwerk en een goed uier. Het gaat om het totaalplaatje en niet alleen om het gewicht en de leeftijd bij de eerste inseminatie of bij inzet in het kraamhok.

'Eigenlijk begint het al in de dracht. Als vitale en goed ontwikkelde fokgeltjes worden geboren en de zoog- en speenperiode zonder bijvoorbeeld diarreeproblemen doorkomen, is de basis goed', stelt Hans Gerrits van ABZ Diervoeding.

'Na spenen op zo'n 8 kilo moeten ze apart van andere biggen worden gehouden. Met opfokzeugenvoeders kun je gericht sturen op de ontwikkeling van botten, spieren, vruchtbaarheidsorganen én het maag-darmkanaal. Wegen zorgt voor extra inzicht in de ontwikkeling. Zo'n ideale situatie vergt ruimte en extra kosten, maar draagt gegarandeerd bij aan een duurzamere en productievere zeugenstapel.'

Schaalgrootte

Veel varkenshouders besteden extra aandacht aan hun opfokzeugen. 'Toenemende schaalgrootte en aandacht voor gezondheid en welzijn jagen die ontwikkeling aan', stelt Arnold Veldman van Coppens Constructie en Stalinrichtingen.

'In bestaande situaties is het vaak schipperen met ruimtes, maar bij nieuwbouw investeren zeugenhouders in een optimale opvang - een quarantaine-unit - en aparte opfokruimtes en ideale looplijnen. Met trainingsruimtes zorgen ze ervoor dat de overgang naar het groepshuisvestingssysteem zo soepel mogelijk verloopt.'

Individuele voedering

Een ontwikkeling die volgens Veldman versterkt gaat doorzetten, is individuele voedering van jongere opfokzeugen. 'Door te weten wat hun groei en de voerconversie is, kun je als varkenshouder in de opfokfase extra selecteren op zeugen die efficiënt omgaan met voer. Vleesvarkens die een 0,1 lagere voerconversie hebben, leveren financieel flink wat voordeel op.'

Om deze data te kunnen verzamelen, investeren steeds meer varkenshouders in een PPT-unit (Varkens Prestatie Test) van Nedap. Zo'n unit om dieren te wegen en de individuele voeropname vast te stellen, is geschikt voor twaalf varkens en kost 7.000 tot 10.000 euro. 'Als in de praktijk bij opfokzeugen een meetperiode van zes weken volstaat, verdient zo'n investering zich in ongeveer anderhalf jaar terug.'

Ook kan automatische groeimonitoring tijdens de eerste dracht volgens Veldman inzicht geven in een goed verloop van het socialiseren.

Opleiding en training

Bij het goed ontwikkelen van gelten draait het niet alleen om harde data en groeien volgens een curve. Ook de opleiding en training van de dieren zijn belangrijke ingrediënten. Opfokzeugjes leren al vanaf het spenen om te gaan met veranderingen in de omgeving.

Aanpassingsvermogen en sociaal gedrag zijn nauw met elkaar verweven. Door geltjes van meerdere tomen in de opfokhokken bij elkaar te zetten, leren ze al vroeg hoe het bepalen van de rangorde in groepen verloopt. Bij elke verplaatsing van opfokzeugen en het mengen van koppels leren ze daar beter mee omgaan.

Sociale band

'Ook zullen varkenshouders zich vaker tussen de dieren moeten begeven om een sociale band op te bouwen', stelt Veldman. 'Ze zullen dan niet zo snel ergens van schrikken.'

Gelten laten wennen aan de stalinrichting en de verschillende technieken op een bedrijf maakt ook deel uit van de opleiding. Gerrits: 'Bijbrengen van technische vaardigheden die op het zeugenbedrijf nodig zijn, is een kwestie van trainen met de juiste faciliteiten.'