Loonwerker betalen per vet, eiwit en lactose

'Het is wel eens lastig voor de boeren waarvoor wij de ruwvoerteelt doen. Andere collega's in de buurt gaan vroeg in het voorjaar met mooi weer aan de slag. Wij wachten dan meestal nog even. Dan moet je wel veel vertrouwen in je loonwerker hebben', lacht Kennes. 'Maar we hebben inmiddels laten zien dat we het goed doen, we maken meer en beter ruwvoer voor ze. Ze hoeven minder voer aan te kopen en de koeien kunnen met minder krachtvoer toe.'

Kennes, die samen met zijn broer en acht man personeel loonwerkbedrijf De Schalm in Alphen runt, besloot zes jaar geleden het loonwerk anders op te zetten. 'Ik wilde niet langer op afroep beschikbaar zijn, maar langdurigere afspraken maken. Dan kun je je werk beter plannen en gerichter investeren, zodat je je materiaal en personeel rendabel kunt inzetten.'

Ook dacht hij bij het zien van de opbrengsten en kwaliteit voer die de boeren van hun grasland haalden: dat kan veel beter. Kennes: 'Melkveehouders hebben vooral verstand van koeien. Er zijn er natuurlijk die het leuk vinden om op de trekker te zitten, maar het zijn overal het algemeen geen akkerbouwers.'

Te veel kunstmest

Wat hij ook zag was een in zijn ogen overmatig gebruik van kunstmest. 'Dat heeft ervoor gezorgd dat de mineralen en sporenelementen in de grond uit balans zijn.'

De loonwerker benaderde daarom in 2013 zijn melkveehouders met het voorstel om de hele ruwvoerproductie, grondbewerking en mestafzet voor hen te regelen. De vergoeding werd gebaseerd op de prestaties van de koeien. Vijf boeren namen die uitdaging aan, ze noemden hun project C-Cycle. Een van hen haakte na een jaar af. De rest is na vijf jaar experimenteren enthousiast.

Hun kostprijs is in de afgelopen jaren met 4,5 cent per kilo melk gedaald. Dat komt volgens Kennes omdat er meer en beter ruwvoer per snede wordt gehaald. 'Door het betere ruwvoer hoeven ze minder krachtvoer en mais aan te kopen en maken ze minder dierenartskosten. Ook zie je dat de vruchtbaarheid van de koeien toeneemt.' De grondgebonden kosten voor de deelnemende boeren nemen in het begin wel toe. Er wordt namelijk extra geïnvesteerd in grondverbetering en bodembiologie.

Later maaien

Loonwerkbedrijf De Schalm gaat anders te werk. Het grasland wordt in het voorjaar eerst bemest met vloeibare kunstmest. Daarna komt de drijfmest erop, soms in twee fases. Het gras wordt later dan gebruikelijk gemaaid, net voordat de aar erin schiet. Bij het voeren worden voedingselementen aan het rantsoen toegevoegd. 'Daardoor wordt een hogere efficiëntie en betere fermentatie van het voer in de koe op gang gebracht. Hierdoor krijg je weer betere mest.'

Zijn specifieke aanpak heeft Kennes samen met de boeren en een aantal onafhankelijke adviseurs en onderzoekers ontwikkeld. Iedereen wordt beloond per kilo vet, eiwit en lactose. Dit zorgt ervoor dat alle neuzen dezelfde kant op staan, inclusief die van de adviseurs. Boeren, loonwerker en adviseurs vormen samen een studieclubje dat vijf keer per jaar bij elkaar komt.

Inmiddels is er landelijk belangstelling voor C-Cycle. Kennes en 'zijn' boeren krijgen verschillende groepen over de vloer, variërend van vruchtbare kingloopboeren, bioboeren en koolstofboeren, tot wetenschappers van verschillende onderzoeksinstituten. 'Het is geen hogere wiskunde. Veel van wat we doen gebeurt ergens anders ook. Maar omdat we kennis bundelen en gericht toepassen, komen we samen verder.'