Dierenarts stelt vaker diagnose fosfortekort bij koeien

Volgens de dierenarts speelt met name het warme weer van afgelopen maanden een rol bij dit tekort na het afkalven. 'Koeien worden sloom en vreten te weinig. Ook na een zware bevalling kan de koe soms minder voer opnemen rond het afkalven. Het is vergelijkbaar met melkziekte als gevolg van een calciumtekort en kan ook door dit tekort worden veroorzaakt. Te weinig calcium verlaagt immers de voeropname. Ook worden calcium en fosfor in de botten opgeslagen. Een verminderde botstofwisseling, bij bijvoorbeeld oudere koeien, kan eveneens tot een tekort aan zowel calcium als fosfor leiden. Toch is een primair fosfortekort rond afkalven haast onmogelijk, gezien de gangbare droogstandsrantsoenen. Deze halen de minimale behoefte van 2 gram fosfor per kilo droge stof met gemak.'

Koude oren

Het fosfor- en calciumtekort hebben niet alleen een vergelijkbare ontstaanswijze, ook de ziektebeelden komen overeen. De koe blijft liggen. 'Dat maakt de juiste diagnose lastig. Het klassieke beeld bij melkziekte zijn de koude oren en stevige mest. Bij een koe met fosfortekort kunnen de oren echter ook koud zijn. Het laten onderzoeken van een bloedmonster kan een oorzaak aanwijzen, echter een koe met een laag fosforgehalte in het bloed hoeft hier geen last van te hebben', vervolgt Postma.

Ook bij het herstel kunnen beide tekorten elkaar beïnvloeden. 'Stel dat een koe na een calciumgift weer gaat eten, dan wordt hierdoor ook het fosfortekort opgeheven', legt Postma uit.

Rode urine

Een ernstig fosfortekort bij de koe in de eerste lactatieweken kan een duidelijk ziektebeeld laten zien. Als gevolg van een fosfaattekort in het bloed worden rode bloedcellen afgebroken en ontstaat rode urine. Dit is te behandelen door fosfor te verstrekken en te zorgen voor voldoende rode bloedcellen, bijvoorbeeld door bloedtransfusie.

Postma ziet een duidelijke toename van het aantal koeien met fosfortekort en rode urine. 'Het afgelopen jaar kwam ik zeker zes gevallen tegen bij ons in de praktijk. Dat neemt naar mijn idee zeer zeker toe.'

Meer focus

Volgens Postma komt dit mogelijk door het verlagen van de fosforgift via het krachtvoer en de lagere bemestingsnormen. 'Toch zou dit niet tot een probleem hoeven te leiden wanneer de koe voldoende vreet. Wel kunnen er in zeldzame gevallen problemen in de bodem zijn, waarbij andere mineralen de fosfor verdringen. Aan de andere kant merk je dat de maatregelen rond voeren en bemesten ertoe leiden dat er meer focus is op een fosfortekort. Hierdoor lijkt het misschien wel zo dat er meer problemen ontstaan, omdat hierop scherper wordt gelet.'

Gecompenseerd

Robin Wolf, productmanager veehouderij bij Eurofins Agro, verwacht overigens géén gevolgen van weinig fosfor in het voer. 'Natuurlijk heb je te maken met het lactatiestadium en de daarbij behorende fosforbehoefte. Vorig jaar was echter een groeizaam jaar en de toen gewonnen graskuilen kenmerken zich door veel fosfor en eiwit. Een lagere fosforgift via het krachtvoer wordt nu zeker gecompenseerd door het ruwvoer. Daarbij komt dat problemen pas kunnen ontstaan na een structureel tekort. De koe kan dit mineraal immers ook uit de botten mobiliseren', verzekert Wolf.'

De productmanager weet dat er gronden zijn waarbij minder fosfor vrijkomt. Daarbij gaat het om ijzerhoudende gronden met een lage pH. 'Dan wordt fosfor aan ijzer gebonden. Toch zit er vaak nog voldoende fosfor in het gras, het is niet zo snel de beperkende factor voor de grasgroei. De kans op problemen is ook hier klein. Bij mais zie je dat deelnemers aan derogatie ook zonder fosfaatkunstmest prima mais telen.'