Weidevogelstand Amstelveen groeit tegen trend in

'De weidevogels beschermen hier nu de boeren', zegt voorzitter Kees Lambalk van Agrarische Natuurvereniging (ANV) De Amstel. Weidevogels zijn van oudsher in de Bovenkerkerpolder te vinden.

Ruim twintig jaar geleden begonnen melkveehouders met de bescherming van de vogels. Toen was mozaïekbeheer de gangbare oplossing. De polder werd verdeeld in blokjes, die afwisselend werden gemaaid. Ook moesten de veehouders met de maaier op een paar meter afstand van de nesten blijven. Deze aanpak had geen succes, de vogelstand liep terug.

Kruidenrijk mengsel

'We denken er nu heel anders over', zegt Lambalk. 'Een nest moet zeker 50 vierkante meter ruimte krijgen. Verder is in bepaalde hoeken van de polder het waterpeil omhooggebracht en zijn weiden ingezaaid met een kruidenrijk mengsel en gras.'

De maaidatum is na 15 juni en op die manier zorgen de boeren ervoor dat de vogels willen blijven op deze plek. 'Als ze eenmaal vertrekken, komen ze waarschijnlijk niet meer terug.'

Sturen

Door geselecteerde delen van de polder zo te beheren, kunnen melkveehouders als het ware sturen waar de vogels nestelen. Op die manier kunnen andere stukken grasland gewoon worden gebruikt. Lambalk ziet voor- en nadelen.

'Op kruidenrijk grasland kunnen we geen drijfmest kwijt. Die mest gaat nu naar de andere stukken en daar is op het moment nog voldoende plaatsingsruimte voor. Of dat zo blijft met de strengere mestwetgeving, is nog maar de vraag.'

Oprukkende bebouwing

Aan de randen van de polder is bovendien de oprukkende bebouwing te vinden. De druk op de grond is daardoor hoog. De het succesvolle weidevogelproject is volgens Lambalk een extra bescherming voor de boeren. Het wordt er een waardevol landschap van. 'Die vogels beschermen ons in plaats van andersom.'

De provincie maakt begrenzing van weidevogelpercelen als natuur mogelijk. Boeren kunnen dat zelf aanvragen voor hun land, mits het extensieve gebruik wordt voortgezet. Ze ontvangen in ruil een percentage van de waarde van hun grond.

Stichting Duurzaam Agrarisch Natuurbeheer (DAN) kan grond verwerven, zodat er geen investering in grondaankoop nodig is. Dit jaar laat één bedrijf 10 hectare begrenzen.

Pachtconstructie

ANV De Amstel werkt samen met Vogelbescherming Nederland. Een van de donateurs van deze natuurbeschermingsorganisatie heeft 16,5 hectare grond gekocht, die wordt verpacht aan boeren op voorwaarde dat ze aan weidevogelbeheer doen. Er geldt bovendien een korting op de pachtprijs ten opzichte van de prijs elders in de polder. 'Gunstig voor de vogels, maar er zitten twee kanten aan', weet Lambalk.

De grond wordt door stichting DAN uitgegeven. De stichting heeft de grond verpacht aan drie boeren die het bedrijf vlak bij de pachtgrond hebben.

Praktische keuze

'Dat is een praktische keuze. Wellicht zijn er meer belangstellenden voor die grond. Mogelijk heeft de aankoop door de donateur ook effect op de prijs van de grond in de omgeving. Daarom kan ik mij voorstellen dat niet iedereen tevreden is.'

In de Bovenkerkerpolder gelden verder de reguliere vergoedingen voor weidevogelbeheer, oplopend tot 1.200 euro per hectare. Dat is geen cadeautje, zegt Lambalk.

'Ook niet voor de drie boeren. Je krijgt de premie en wat toeslag via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en je betaalt 1.000 euro pacht per hectare. Daar staat een hoop werk tegenover, want maaien moet altijd.'

Moeite

Het in stand houden van kruidenrijk grasland kost veel moeite. Gras groeit sneller dan de kruiden, zeker op het veen. Een deel zwart maken en inzaaien met kruiden geeft het meeste kans op succes. Anders overwoekert het gras de kruiden. 'Het gras dat je van het land haalt, brengt amper wat op. Het is beperkt geschikt om de melkproductie mee op peil te houden.'

In sommige gevallen voeren melkveehouders extra krachtvoer aan, in andere gevallen is het gras van het reguliere land voldoende. Dit is vooral te 'danken' aan het feit dat boeren minder koeien mogen houden.

Eigen zuivelmerk

De weidevogelbeherende melkveehouders in de Bovenkerkerpolder proberen de inspanningen voor weidevogels in de toekomst ten gelde te maken met een eigen zuivelmerk. Via regioafzet hopen ze extra inkomsten te genereren. Hun nieuw te starten melkfabriek Amstelland Natuurzuivel draait aan het einde van het jaar.