Weidevogelboer wil succes verzilveren

Op de kast in de keuken prijkt een beeldje van een grutto. Het is een wisseltrofee die hoort bij de Gouden Grutto Award 2018. Winnaar is biologisch melkveehouder Henk Pelleboer in het Overijsselse Mastenbroek. De Gouden Grutto is dé prijs voor de beste weidevogelboer van Nederland.

Voor Pelleboer (60) is de award een bekroning voor zijn jarenlange inzet voor weidevogels. De ondernemer vindt dat de inspanningen voor weidevogels niet los kunnen worden gezien van de rest van de bedrijfsvoering. Al in 1996 maakte hij de omslag naar een biologische bedrijfsvoering.

Anders boeren

'De ontwikkeling van de gangbare landbouw paste niet bij mij. Naar mijn idee moeten we anders boeren om te bereiken dat generaties na ons ook verder kunnen. Dit betekent meer aandacht voor de bodem en natuur binnen het agrarische bedrijf', vertelt Pelleboer.

Inmiddels heeft hij een bedrijf met 170 melkkoeien en bijbehorend jongvee. Bij de boerderij in de Mastenbroekerpolder hoort 54 hectare grond. Iets verderop heeft Pelleboer een jongveeopfokbedrijf met 27 hectare grond in gebruik. Ook werkt hij samen met biologische akkerbouwers in de Noordoostpolder. Zij telen 30 hectare gras/klaver voor Pelleboer.

Mastenbroekerpolder

Het weidevogelbeheer concentreert zich op de gronden bij de boerderij in Mastenbroek. 'De Mastenbroekerpolder maakt deel uit van de IJsseldelta en is de oudste polder van Nederland', zegt hij.

'Dit gebied is bij uitstek geschikt voor weidevogels. Onder meer door de uitgestrektheid van het landschap. Weidevogels willen graag ver van zich af kunnen kijken. Bosjes en bomen zijn er hier maar weinig. Daardoor hebben predatoren minder uitkijkposten en schuilmogelijkheden.'

Aantal weidevogels

Al sinds jaar en dag heeft Pelleboer belangstelling voor weidevogels. 'Ik ben een natuurmens en graag buiten.' Toch liep het aantal weidevogels ook op het bedrijf van Pelleboer geleidelijk terug, net als in de rest van de Mastenbroekerpolder.

Dit is veranderd sinds Pelleboer nauw samenwerkt met de Vogelbescherming, om weidevogels meer kansen te bieden. Wat doet hij daarvoor? 'Ongeveer een derde van onze grond, ongeveer 17 hectare, is nu kruidenrijk grasland waar we niet eerder maaien dan 15 juni. Overigens maaien we op onze overige grond ook niet zonder te denken aan de weidevogels', vertelt hij.

Mozaïekbeheer

'We maaien de meeste percelen in delen. Nooit meer dan een perceeloppervlakte van 8 hectare tegelijk. Ook maaien we vaak stroken weg uit percelen. Dit gras voeren we op stal bij aan de koeien. Door dit mozaïekbeheer is er voor de kuikens altijd langer gras in de buurt waarin ze bescherming kunnen vinden.'

Tussen het aangepaste maaibeheer door probeert Pelleboer in het voorjaar ook ruimte te vinden voor beweiding. 'Daarbij moeten we vaak creatief te werk gaan. Met flexibele afrasteringen maken we weidepercelen op delen van percelen waar geen of minder weidevogelnesten te vinden zijn.'

Jongen moeten groot worden

Pelleboer benadrukt dat succesvol weidevogelbeheer niet alleen bestaat uit het beschermen van de nesten. 'De grootste uitdaging is zorgen dat de jongen de kans krijgen om groot te worden. Aangepast maaibeheer draagt hieraan bij, maar ook het feit dat we drie plasdrasperceeltjes hebben aangelegd, in totaal 1,5 hectare. Daar kunnen de weidevogels veel gemakkelijker en veel meer voedsel vinden.'

Volgens Pelleboer profiteren weidevogels met lange snavels het meest van plasdras. 'Een vogel als de kievit help je meer met het gebruik van vaste mest. Op mestflatten zien we kieviten vaak naar voedsel zoeken.'

Vergoedingen uit verschillende potjes

Voor zijn inspanningen ontvangt Pelleboer vergoedingen uit verschillende potjes. Dat gaat onder meer via de subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer. De ondernemer heeft ook een overeenkomst voor weidevogelbeheer met gemeente Zwolle, als compensatie voor de weidevogels die verloren zijn gegaan in de polder, door de uitbreiding van de wijk Stadshagen.

Als ondernemer zou Pelleboer het liefst zien dat consumenten betalen voor zijn manier van boeren via de producten die ze kopen. 'Dat proberen we onder meer te bereiken via de verkoop van Red de Rijke Weide-kaas. Dit merk voeren we samen met de Vogelbescherming. Van de opbrengst van iedere kilo kaas gaat een euro naar de Vogelbescherming. In overleg besteden we dat geld aan extra maatregelen voor weidevogels.'

2017 was voor Pelleboer een succesvol weidevogeljaar. Er waren bijna negentig broedparen. Acht jaar daarvoor waren het er maar vijftien. Kieviten en grutto's zijn er het meest. Vorig jaar broedde ook de zeldzame kwartelkoning op het land van Pelleboer.