'Om te overleven: maak je bedrijf aangenaam voor publiek'

Met de toeristische bebording langs de provinciale weg is een nieuwe stap gemaakt in het project Tuinpad Rijneveld. Floor Vermeulen, gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de provincie Zuid-Holland, en Kees van Velzen, wethouder Verkeer, vervoer en water, onthulden de borden twee weken geleden.

Wat betekent dit voor Rijneveld?

'Het is een grote stap. Er gelden specifieke regels als het gaat om bebording langs de provinciale weg. Alleen gebiedsaanduidingen mogen genoemd worden. Dat ons project daar nu bebord is, geeft aan dat de provincie het project ziet in het belang van het gebied. Willen kleine kwekerijen hun hoofd boven water houden, dan moet er ruimte zijn voor verandering. Zo moet de mogelijkheid er zijn dat een kleine kwekerij een theetuin begint bijvoorbeeld. Dat vraagt een aanpassing van het bestemmingsplan. Gelukkig ziet de overheid die noodzaak in en faciliteert.'

Hoe groot is die noodzaak?

'In tien jaar tijd zijn we 30 procent van de kwekerijen langs het Rijneveld kwijtgeraakt. Het waren moeilijke jaren. Steen en plantenbakken in de tuin voerden de boventoon. Er zaten hier veel kleine bedrijven met eigenaren boven de vijftig jaar, zonder opvolging, die economisch niet rendabel waren en waarvan de buurman het ook niet wilde kopen. Zij moesten een slag maken om inhoud aan hun plek te geven. Zij begonnen een bloemenpluktuin of vormden hun tuin om tot een natuurgebied bijvoorbeeld. Anderen hebben voor een andere oplossing gekozen.'

Welke rol speelt Tuinpad Rijneveld hierin?

'Ik denk dat kleinschalige groene recreatie, zoals het Tuinpad dat voor ogen heeft, voor sommige kwekerijen een deel van de oplossing kan zijn. Wil je zelfstandig overleven, dan moet je je bedrijf aangenaam maken voor publiek, denk aan een theetuin of een rondvaart. Mensen moeten op je bedrijf willen verblijven, dus deze moet bezoek- en bedrijfsvriendelijk zijn.

'Wie meedoet met het Tuinpad, geeft meerwaarde aan zijn bedrijf. Het zorgt niet direct voor meer inkomen, misschien dat mensen op die dag een plantje meer kopen, maar ze maken kennis met de sector. Als ze ons hier hebben ontdekt, komen ze een volgende keer weer langs. We willen hier een toeristisch cluster van maken. Wie iets wil met plantjes, moet aan Boskoop en aan Rijneveld gaan denken.'

Komen mensen zelf niet op dat idee? Boskoop staat toch bekend om zijn boomkwekerijen?

'Dat is waar, maar het is niet meer vanzelfsprekend dat je voor planten naar een kweker gaat. Sinds de jaren zeventig is een hele generatie opgegroeid met het idee dat je planten bij een tuincentrum koopt. Dat idee willen wij weer omverwerpen. Ze moeten ons weer ontdekken. Je kan het vergelijken met de supermarkt. Vroeger ging iedereen naar de groentewinkel, nu koopt het merendeel zijn groenten in de supermarkt.'

Gaat dat lukken?

'De tijdgeest is er. Ik denk dat mensen echt zitten te wachten op dit soort plekken. Je ziet het al in de kunstwereld. Daar zijn veel groenprojecten gaande. Kunstenaars willen overal groen bij. Ook bewoners van stedelijke gebieden ontwikkelen samen groene projecten. Dat gebeurt steeds vaker.

'Dat je je eigen natuur nabij huis kunt maken, dat besef, wordt steeds groter. Hoe je dat moet doen, daar komt de kweker om de hoek kijken. Wij passen als kwekers precies in het plaatje van duurzaamheid, authenticiteit, lokaal geproduceerd. Bij de kweker weet je wat je koopt.

'In een tuincentrum koop je een illusie. Een amberboom bijvoorbeeld. Op het kaartje staat met welke waanzinnige herfstkleuren deze liquidambar kan uitgroeien, maar er staat niet bij dat 'ie 25 meter hoog kan worden, dat 'ie een bepaalde grondsoort nodig heeft. Dan denk jij misschien dat je geen groene vingers hebt, maar het ligt aan het advies. Dat is de taak van de kweker.'

Hoe gaan jullie het Tuinpad verder vormgeven?

'De afgelopen drie jaar hebben we geëxperimenteerd. Welke invloed heeft publiciteit op de bezoekersaantallen, is er belangstelling voor kunst? Moet er muziek in het programma? We hebben van alles geprobeerd. Het blijkt dat hoe meer crossovers er zijn, hoe beter en dat we er wel energie in moeten steken. Geven we er geen ruchtbaarheid aan, dan komen er veel minder mensen.

'Vanaf volgend jaar gaan we het dan ook structureler opzetten. Elke laatste zaterdag van de maand organiseren we een dag, waarbij iedereen onze sector kan ervaren. Tuinpad Rijneveld wordt een paraplu voor allerlei evenementen in dit gebied. Het zal geen definitieve vorm krijgen, net zoals een tuin. Planten groeien, worden anders, soms groeit iets te snel of moet er uitgewied worden. Het is organisch. Zo zullen we ook elke maand deze dag opzetten.'

Niet alle bedrijven aan het 1,5 kilometer lange Rijneveld doen mee. Hoe gaan jullie daarmee om?

'We hopen dat naarmate deze dag succesvoller wordt, er ook meer deelnemers aanhaken. Zo zijn er al gesprekken over een bijentuin en over een restauratiewerf voor de Boskoopse schouwen. Dit is een houten platbodemboot die sprekend lijkt op de Romeinse boten die bij Zwammerdam zijn opgegraven. Deze traditionele boten zijn niet veel meer in gebruik en de kennis over bouw en onderhoud dreigt te verdwijnen. Een restauratiewerf zou een publieksfunctie kunnen vervullen.

'We willen graag diversiteit, zodat het voor de bezoekers echt een dagje uit wordt. Dat is mijn stip op de horizon.

'Willen we dit gebied leefbaar houden, dan moeten we er energie insteken en hoe meer bedrijven aanhaken, hoe beter.'