'Ik denk ook aan een deltaplan voor landbouw en ecologie'

In het regeerakkoord is ruim aandacht voor de land- en tuinbouw. Stemt dat u hoopvol?

'Ik ben positief ingesteld. Voor het eerst in jaren heeft een kabinet weer oog voor onze sector. Maar een regeerakkoord moet je altijd op twee manieren lezen. Wat staat er wel en wat staat er niet. Ik noem de belangstelling voor duurzaamheid, voedselzekerheid, voedselveiligheid en verbetering van dierenwelzijn. Ik ben blij dat het nieuwe kabinet inziet dat wij boeren oplossingen hebben voor maatschappelijke vraagstukken en dat het met de sector hierover in gesprek wil. Maar ik mis ook een paar belangrijke thema's die niet mogen ontbreken.'

Zoals?

'Energietransitie, klimaatadaptatie en een gezonde bodem bijvoorbeeld. Hoe gaan we in de toekomst om met onze energie en wat betekent dit voor kleinschalige opwekking? Wat doen we met te veel en te weinig water? Woorden als agro-ecologie en natuurinclusief vallen wel, maar worden niet van inhoud voorzien. En wat te denken van de luchtkwaliteit, waarbij de landbouw een aandeel heeft in de uitstoot van fijnstof. Blijkbaar is dat een punt van discussie op de klimaatagenda. Het kan nog alle kanten opgaan.'

Ziet u daarvoor een rol voor uzelf weggelegd?

'Het kabinet schrijft in het regeerakkoord dat het bereid is om met de sector in gesprek te gaan. Die mogelijkheid grijp ik uiteraard aan. We zullen doelen moeten stellen. De huidige regering is niet voor niets door de rechter op de vingers getikt voor wat betreft haar eigen klimaatdoelstellingen waarbij ze in gebreke blijft. Rutte III legt de lat nog hoger. Ze wil een extra reductie van 56 megaton CO2, waarvan 3,5 megaton voor rekening komt van de landbouw. De sector zal flink moeten innoveren om deze nieuwe doelstellingen te halen.'

Hoe gaat de sector dat aanpakken?

'Via allerlei projecten werken LTO en ZLTO samen met boeren en burgers aan de klimaatambities van Nederland. Koolstofboeren is een mooi voorbeeld, waarbij C02 wordt vastgelegd in de bodem. Ik denk ook aan boeren die met gemeenten en burgers de krachten bundelen om de regionale energiekringloop te sluiten.'

Dus we kunnen als sector de doelen die het nieuwe kabinet voorstelt halen?

'Als we deze opdracht zien als een kans, dan kunnen we het. Beschouwen we de doelen als een belemmering, dan gaat het niet gebeuren.'

Er komt sinds jaren weer een landbouwminister. U pleit daar al heel lang voor.

'Veel maatschappelijke vraagstukken kunnen het best opgelost worden mét de landbouw, sterker nog, zonder de landbouw kun je ze niet oplossen. Landbouw gaat om meer dan alleen economie. Een minister van Landbouw heeft geen andere agenda. Zodra het kabinet is aangetreden, zullen we proberen om aan tafel plaats te nemen, waarbij we willen afstemmen waar we de komende jaren voor gaan en hoe we daar samen inhoud aan kunnen geven.'

Wat zouden volgens u de speerpunten moeten zijn?

'De fundamentele vraagstukken rondom klimaat, voedsel en een vitaal platteland. Daarnaast moeten we toewerken naar een proactieve kennis- en innovatieagenda. Ik denk ook aan een deltaplan voor de landbouw, voedsel, milieu, ecologie, water en de bodem met als doel de boer terugzetten in zijn kracht. Ik hoop dat de minister daar voldoende bestuurskracht voor heeft.'

De nieuwe regering stelt 200 miljoen euro beschikbaar voor sanering van de dierlijke sectoren, voornamelijk voor de varkenshouderij in Noord-Brabant. Hoe verhoudt zich dat tot het aangescherpte Brabantse veehouderijbeleid?

'Dat staat er volledig los van. Het Rijk heeft het over 'warme sanering'. Dat betekent dat er stallen worden gesloopt en dat mensen daarvoor worden gecompenseerd. Dat is vele malen beter dan het stalderingsprincipe van de provincie waarbij de blijver opdraait voor de kosten. Het nieuwe kabinet snapt de koers die we moeten inzetten. Het begrijpt de toon die we naar elkaar moeten aanslaan. Ik denk dat er grote kansen liggen voor de land- en tuinbouw.'

En als het geld naar de provincie gaat?

'Dan weet ik al dat het plan mislukt. Het geld zal niet worden ingezet waarvoor het is vrijgemaakt. Ik maak me oprecht zorgen dat dit potje bij de verkeerde partij terechtkomt.'

Over het provinciebestuur bent u nog steeds heel negatief.

'Wat er op 7 juli is besloten, is een totale misvatting. Je ziet dat het beleid in Noord-Brabant muurvast zit door foute keuzes die de boer niet helpen, de ecologie niet, het milieu en de samenleving op het platteland niet. Tegenstellingen worden groter. Bovendien zijn ernstige rekenfouten gemaakt in het beleid. Het resultaat is een algehele politieke mislukking. Ik vind het onbegrijpelijk dat niet meer wordt ingezet op vernieuwing en innovaties.'

Verwacht u dat het nieuwe kabinet een bemiddelende rol kan spelen in de Brabantse impasse tussen provincie en veehouderij?

'Nee, en dat wil ik ook niet. Ik ga ervan uit dat onzin zichzelf corrigeert. De stapeling van regels is onuitvoerbaar. Ik voorspel dat het binnen afzienbare tijd misgaat. De provincie neemt een heel ferm besluit, maar gemeenten kunnen dit niet handhaven. Een willekeurig voorbeeld: er is nog geen emissiearm stalsysteem voor jongvee. Waar moeten gemeenten op controleren?'

ZLTO start een rechtszaak tegen de provincie. Wat verwacht u daarvan?

'Die kunnen we niet verliezen. Als dat wel het geval is, dan krijgen we alsnog gelijk. Zoals ik al zei, corrigeert onzin zichzelf, alleen duurt dat even. Als het gaat om de onrechtmatige eis die aan de boeren wordt gesteld om te investeren in een systeem dat zich nog niet heeft bewezen, dan ben ik niet zo ongerust. Ik zie de rechtszaak met vertrouwen tegemoet.'