Kracht Amerikaanse sojasector is enorm

De productie van soja wordt jaar na jaar opgevoerd vanwege de stijgende mondiale vraag naar met name eiwit. In 2016 was 31 procent van het akkerbouwareaal in de VS bestemd voor de teelt van soja. Dat komt neer op 33,8 miljoen hectare. Alleen korrelmais is met 35 procent een belangrijker gewas.

De twee belangrijkste sojaproducerende staten zijn Illinois en Iowa. Samen zijn ze goed voor bijna 8 miljoen hectare soja, becijfert de American Soybean Association (ASA).

Verdubbeling

Niet alleen het areaal blijft toenemen, ook de productie per hectare stijgt. Werd dertig jaar geleden nog 1,8 ton sojabonen per hectare geoogst, nu is dat bijna verdubbeld tot gemiddeld 3,5 ton. Ook wat betreft de sojaproductie per hectare scoren Iowa en Illinois prima: respectievelijk 4,1 en 4,0 ton.

Het economisch rendement van de plantaardige eiwitbron kreeg ruim tien jaar geleden een flinke boost. Voor die tijd kregen boeren in piekperiodes hooguit gemiddeld 230 euro per ton sojabonen met 87 procent droge stof. Nadien bleef die boerenprijs steevast boven de 280 euro per ton, met in 2012 een piekprijs van bijna 450 euro. Aanjager van deze aanhoudend hogere prijs is de gestegen vraag naar duurzaam geproduceerde olie voor de productie van biodiesel.

Continuïteit en afzetzekerheid vinden de sojatelers belangrijke aspecten van duurzaamheid. Daarom is het vinden en vasthouden van nieuwe markten een belangrijke strategie voor de Amerikanen. Om de telersbelangen veilig te stellen, heeft vrijwel iedere staat een Soybean Association.

Variabele bijdrage

Naast een verenigingscontributie dienen de telers een variabele bijdrage in het verenigingspotje te stoppen. Deze is afhankelijk van de hoeveelheid sojabonen die een teler op de markt brengt.

Kopende partijen als coöperaties of handelaren moeten 0,5 procent van de actuele marktwaarde afdragen aan de Soybean Association. Met een sojaoogst van gemiddeld 3 ton per hectare en een opbrengst van 340 euro per ton bonen (gemiddelde over periode 2007-2016) is dat afdracht van 5,10 euro per hectare. De Amerikaanse sojatelers stoppen dus gemiddeld 172 miljoen euro per jaar in hun verenigingskas.

Met het verenigingsgeld worden zaken als marketing, promotie en lobbywerk centraal geregeld. Circa de helft van het jaarlijkse budget gaat naar het vergroten van de kennis en het verhogen van de efficiëntie. Zo wordt er samengewerkt met universiteiten en bedrijven om nieuwe technologieën te ontwikkelen.

De telersverenigingen zetten zich in om het rendement van de sojateelt duurzaam te verbeteren. 'Economisch rendement is broodnodig om zaken steeds beter te kunnen doen en duurzamer te worden', stelt Grant Kimberley, sojateler en directeur marktontwikkelingen bij Iowa Soybean Association.

Genetische modificatie

Genetische modificatie (GMO) en biotechnologie ondersteunen telers bij het terugdringen van de hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen - herbiciden, insecticiden en fungiciden - die zij moeten inzetten. Die technieken beperken met name de milieurisico's. Bovendien hoeven ze minder vaak met grote spuitmachines het veld op en komen ze zelf minder vaak in aanraking met bestrijdingsmiddelen.

'Dat is beter voor onze eigen gezondheid en het draagt bij aan een beter sectorimago', benadrukt Kimberly. 'Bovendien is er nog nooit iemand overleden door het eten van GMO-producten en dat kun je van bijvoorbeeld auto's niet zeggen. Monsanto heeft ons én het milieu geholpen.'

Tenslotte is een goed wegen- en spoornet van cruciaal belang. Met name vanuit Iowa en Illinois gaan enorme hoeveelheden soja de wereldmarkt op. 'Daarom werken we intensief samen met de transportsector', zegt Kimberley.