'Boer beperkende factor voor restaurants'

Sinds 1 mei is Van Stralen programmaleider Living Lab Natuurinclusieve Landbouw van het Friese burgerinitiatief Kening fan 'e Greide. Hij zoekt naar verdienmodellen, zodat boeren met natuurinclusieve landbouw een boterham kunnen verdienen, bijvoorbeeld door producten regionaal af te zetten. 25 boeren staan met wetenschappers en marktpartijen in de startblokken om hiermee proeven te doen.

Er zit veel energie in het ontrafelen van de relatie tussen het grondgebruik en de melkkwaliteit, stelt Van Stralen. Het produceren van melk zonder toevoegingen; melk van 100 procent gras. Deze meer natuurinclusieve manier van boeren is hard nodig. Wat biodiversiteit betreft, maar ook voor het inkomen van de boer.

Slagveld

'Veel boeren proberen de laatste overgebleven speler op de wereldmarkt te zijn. Dat wordt een slagveld. Er zijn maar weinig die de wereldcompetitie aankunnen.'

De markt vraagt om gezonde, lokale producten, stelt Van Stralen. 'Waarom stijgt de verkoop van boter? Mensen willen graag pure producten. De witgelakte olie die margarine heet, laat de consument weer links liggen. Zorgpartijen beloven genezing van diabetes type 2 door een ander voedselpatroon.'

Apps

Daarnaast zijn er steeds meer apps die aangeven hoeveel je moet bewegen en wat je moet eten om gezond te leven. 'Daar liggen kansen. Tussen de consument en producent zit alleen nog internet.'

Ook spreekt Van Stralen met restauranthouders. 'Zij willen boerenproducten met een verhaal op het menu. Maar boeren kunnen niet leveren. De boer is hun beperkende factor.'

Landschapspijn

Punt is dat boeren niet weten wat natuurinclusieve landbouw inhoudt. 'Met alle verplichtingen gaan ze niet zomaar wat anders doen. Ze vragen zich af of ze het al die jaren verkeerd hebben gedaan. Dat komt ook door de discussie over landschapspijn in Friesland. Toch is die discussie een geschenk. De boodschap komt wat ongelukkig over, maar als het mensen niet zou raken, is veranderen heel moeilijk.'

Dat gesprek is nog wel een gesprek tussen doven. 'Voor de boer is het onaangenaam, die krijgt allemaal verwijten. Voor de burger is het net zo onaangenaam. Hij hoort dat hij meer moet betalen bij het schap. Maar hij heeft geen plaatje voor ogen wat een boer verdient.'

En stop met het argument dat boeren niet duurzamer kunnen ondernemen omdat zij de wereld moeten voeden. 'Zij produceren vooral melk waarvan grondstoffen als melkpoeder en foliekaas worden gemaakt. Dat heeft weinig te maken met het voeden van de wereld.'

Ingewikkeld vraagstuk

Alle berichtgeving over natuurinclusieve landbouw is nog veel te onpraktisch, terwijl het een 'ingewikkeld vraagstuk' is, vindt Van Stralen. 'Dat met natuurinclusieve landbouw de weidevogel wordt gered, is een illusie. Maar de weidevogelstand kan wel worden verbeterd. Niet met wilde reddingsoperaties als broedmachines, maar wel met goed bodembeheer', stelt hij.

'Wanneer zagen wij veel grutto's? Toen er veel ruige mest werd uitgereden en er veel diverser grasland was waardoor de bodem een stuk levendiger en voedselrijker werd.'

Gouden medaille

Van Stralen wil niet terug naar het ot-en-sientijdperk. 'We stevenen af op een gouden medaille met op de voorkant agro-exporteur nummer 1 en op de achterkant de hekkensluiter wat betreft biodiversiteit. Veel landen zijn al veel verder met regionale afzet van pure producten', constateert hij.

'Als straks melk uit 100 procent Iers gras de Nederlandse melk uit de schappen verdringt, hebben we de slag verloren. We moeten voorbij de landschapspijn zien te komen. Meer samenwerken en boeren een reëel perspectief bieden; daar ligt de uitdaging.'