'Je leert anders naar de bodem kijken'

Akkerbouwer Hubert Ceelaert uit Biddinghuizen is een van de deelnemers aan Zicht op de Bodemstructuur. Hij moet bekennen dat hij de 38 hectare bouwland, die hij samen met zijn vrouw Rian en neef Bormé Bosma bewerkt, eigenlijk jarenlang niet de aandacht heeft gegeven die het verdiende. 'Het was jonge grond. Het wilde hier zonder al te veel extra aandacht toch wel goed groeien.'

Ceelaert boert aan de Alikruikweg op klei op zand. 'Pas de laatste twintig jaar werd het wat moeilijker. De grond werd anders, stugger, en we moesten meer moeite doen om dezelfde opbrengsten te halen.'

Strooien

Een deel is volgens Ceelaert toe te schrijven aan de ingevoerde mineralenwetgeving. 'Vroeger mocht je strooien wat je wilde, nu word je beperkt door de mestregels.' De droge kippenmest verving de akkerbouwer deels door kunstmest om zo efficiënt mogelijk te kunnen blijven bemesten. Nu brengt hij jaarlijks op een derde van het bedrijf zo'n 30 ton compost per hectare op om het gehalte organische stof op een hoger peil te brengen.

'We liepen tegen problemen aan. De waterhuishouding was hier niet meer optimaal, ook door kwel vanaf de Veluwe. Delen van het land stonden voor het eerst onder water.' Daarom vervangt Ceelaert ook zo snel mogelijk de oorspronkelijke drainage, die inmiddels ruim vijftig jaar oud is.

Redelijk pittig

De kleigrond van de maatschap varieert van 20 tot 45 procent afslibbaar. Van normaal tot redelijk pittig, zoals Ceelaert het zelf omschrijft. Het project Zicht op de Bodemstructuur kwam zo goed van pas.

'Voorheen groeven we wel eens een kuil om de ondergrond te onderzoeken. Maar in het project kun je het ook met elkaar vergelijken. Je doet het immers samen en leert zo anders naar de bodem te kijken.'

Dat samen is in dit geval met buurtgenoot Richard Kroon, die zo'n 1,5 kilometer verderop boert. Doordat ieder bedrijf weer anders is, zijn de oplossingen niet dezelfde, maar kom je ook tot nieuwe inzichten, stelt Ceelaert vast.

Structuurbederf

Naast kritisch bemesten, verbetering van het gehalte organische stof en renovatie van de drainage is Ceelaert ook gespitst op structuurbederf van de bodem. Ook dat kwam aan het licht door te graven. 'Onder de ploegzool bleek het verdicht. Je vermoedt het wel, maar je ontdekt het pas met de schop.'

De akkerbouwer is de laatste tijd veel alerter geworden op signalen van de bodem. 'Het is lastig omdat het van kavel tot kavel zo varieert en het van toevalligheden aan elkaar hangt, zoals een nat najaar. Je kunt in één keer zo alles verknallen, waardoor je nog jaren last hebt van een verdichte laag.'

Zo min mogelijk met de machines het land op verkleint de kans op insporing, weet ook hij. 'Technisch kan er zo veel, maar is het ook goed voor de bodem? We moeten nog wel een generatie verder met dit land.'

Oplossingen

Via het project en via stichting Veldleeuwerik kreeg Ceelaert begeleiding in zijn zoektocht naar oplossingen. Hij voert nu het woelen, schijveneggen en zaaien van de groenbemester na graan uit in één werkgang. Dat voorkomt dat er na het lostrekken van de grond weer een machine overheen gaat.

Ceelaert is blij met de kennis die hij via het project opdoet. 'We hebben nu de instrumenten om de bodem beter te beoordelen. Vroeger pakte je een homp klei uit de ploegvoor, nu graven we een kuil om te kijken hoe diep de wortels zitten. Vorig jaar kwam ik zo ondergewerkte groenbemester tegen die blauw was uitgeslagen door zuurstofgebrek. We ploegen nu zonder voorschaar. Dat ziet er wat rommelig uit, maar de groenbemester kan zo wel beter verteren.'

Voor Ceelaert was Zicht op de Bodemstructuur een oogopener. 'Je denkt dat je het goed doet, maar je wordt zo met de neus op de feiten gedrukt. We dachten dat we hier in Flevoland altijd voorliepen op de rest. Die voorsprong zijn we kwijt. Het dwingt je ertoe bij jezelf te rade te gaan en te kijken hoe je de bodem in topconditie kunt brengen en houden.'