Akkerbouwer noemt overstap op biologisch zoektocht

Den Boer staat altijd open voor nieuwe dingen. Die komt hij vaak op het spoor door contacten met collega's en adviseurs. 'Ik kan verschrikkelijk veel leren van collega's en adviseurs, ook hoe het niet moet.'

Zulke contacten zetten Den Boer op het spoor van niet-kerende grondbewerking, van precisielandbouw en van het rijpadensysteem in uien, waar hij uitermate positief over is: 'Ik snap niet dat niet meer collega's dat doen.'

Bodemkwaliteit

Die contacten speelden ook een belangrijke rol bij zijn keus om over te stappen naar biologische akkerbouw. De ondernemer constateerde al jaren dat de bodemkwaliteit achteruitgaat. Dat komt in zijn ogen vooral door kunstmest, chemische gewasbeschermingsmiddelen en zware machines.

'Ik ben ervan overtuigd dat zonder kunstmest en chemische gewasbescherming het bodemleven vooruitgaat. Bijvoorbeeld chemische schimmelbestrijders zijn ook slecht voor bodemschimmels.'

Vraagmarkt

Tegelijk zag Den Boer dat er bij biologische producten sprake is van een vraagmarkt. 'Er is geen overaanbod. Dat is prettig. Bij gangbare gewassen is dat anders. Kijk naar uien dit seizoen. Dat is een drama.'

De akkerbouwer benadrukt dat zijn keus gebaseerd is op zijn persoonlijke interesse en kwaliteiten en op de bedrijfssituatie, met percelen dicht bij het erf en goede grond van een gemiddelde zwaarte. 'Ik zeg niet dat iedereen die overstap moet maken. Ik denk dat er voor mijzelf meer potentie in zit. Waar je interesse ligt, ligt ook je kracht. Daarmee overwin je tegenslagen. Dat is nodig, want die zal ik zeker tegenkomen. De overstap vraagt veel van je ondernemerskwaliteiten.'

Eerste stap

De eerste stap naar biologisch is de teelt van een mengsel grasklaver of van luzerne om de grond rust te geven en om de omschakeljaren te overbruggen. Den Boer heeft nu één perceel grasklaver. De oogst daarvan geldt als 'in omschakeling.' In 2018 krijgen de producten van dat perceel het certificaat 'biologisch'.

De Zeeuw schakelt perceel voor perceel over, 'op de langzame manier'. De snelle manier zou inhouden dat hij twee jaar alleen grasklaver of luzerne zou telen. 'Dat zou heel magere inkomsten geven en alle machines zouden stilstaan. Bovendien wil ik stap voor stap ervaring opdoen, bijvoorbeeld met onkruidbestrijding. Met meer kennis en ervaring krijg je meer vertrouwen.'

Alles is nieuw

Die kennis en ervaring zijn hard nodig, want alles is nieuw. Op Schouwen-Duiveland of bij de grote leveranciers elders in de regio is geen biologisch zaad van grasklaver te koop.

En aan wie verkoop je de oogst? 'Normaal bel ik een van de handelaren die ik ken, maar zij hebben geen interesse in grasklaver. Je moet echt op zoek naar andere afnemers. Een nieuwe afnemer wil ronde balen. Dat betekent dat ik op zoek moet naar een loonwerker die ze kan maken en naar iemand met een pakkenklem. Gelukkig heeft mijn buurman er één.' Den Boer streeft wel naar vaste relaties met afnemers. 'Ik ben geen foeragehandelaar.'

Hetzelfde riedeltje

'Hetzelfde riedeltje' geldt ook voor alle andere gewassen die de akkerbouwer biologisch gaat telen. 'Dat wordt een zoektocht. Nu hoef ik daar normaal gesproken nauwelijks aandacht aan te geven. Tarwe breng je naar je vaste afnemer en het is goed geregeld. Ook wat betreft betaling. Dat geldt eveneens voor de andere gewassen, zoals bieten, graszaad en aardappelen.'

Voor zijn aardappelen zal de zoektocht de minste tijd vragen. Daarmee kan Den Boer terecht bij zijn huidige afnemer Nedato.

Bemesting

Voor bemesting geldt een vergelijkbaar verhaal. 'Waar haal je hier in de regio biologische mest vandaan? Tot nu toe belde ik Van Iperen en het was geregeld. Wie moet ik nu bellen? En als je iemand vindt, welke prijs kom je dan overeen? Het bemestingsverhaal is sowieso een uitdaging. Want alles moet uit organische mest komen. Kunstmest is uit den boze.'

De omschakeling is ook financieel een uitdaging. Den Boer investeert dit jaar onder andere in een schoffelmachine en een wiedeg. 'Je moet investeren voordat je een biologische product kunt oogsten. Bovendien wordt de cashflow heel anders. Tot nu toe wist je wanneer wat binnenkwam. Het is nu ook veel moeilijker om een begroting op te stellen.'

Ondanks alle extra gedoe staat de ondernemer volledig achter zijn keus. 'Ik lig er niet wakker van. Ik vind het wel leuk. Maar je moet niet denken: 'Ik stap over op biologisch, want dat betaalt beter.' Nee, je moet er echt achter staan.'

Weinig omschakelaars

In Zeeland zijn relatief weinig akkerbouwers die overschakelen op biologische bedrijfsvoering. 'Hier op Schouwen-Duiveland ben ik nu de enige in omschakeling naar biologische akkerbouw', constateert Den Boer. Hij kent in Zeeland nog twee andere akkerbouwers die aan het omschakelen zijn.

In Zeeland hebben 56 land- en tuinbouwbedrijven het Skal-certificaat. In Gelderland zijn de meeste bedrijven met zo'n certificaat: 338. In Flevoland zijn nu de meeste bedrijven in omschakeling: 539 met in totaal 9.073 hectare. In Friesland is nog één bedrijf meer in omschakeling, maar daar gaat het om veel minder hectares en vooral om melkveebedrijven.

Studieclub

Den Boer vindt het wel een nadeel dat in Zeeland nauwelijks akkerbouwers zijn die overstappen. In Flevoland is een studieclub van zulke omschakelaars. 'Gisteravond was daar een bijeenkomst van in Ens, twee uur heen en twee uur terug. Daar is ook veel meer spin-off van leveranciers en afnemers.'