'Agenda Vitaal Platteland moet nieuwe impuls geven'

De discussie over de toekomst van een vitaal platteland gaat volgens provincie Gelderland voor een belangrijk deel over de spanning tussen landbouwbedrijfsvoering en maatschappelijk draagvlak. Hoe groter het agrarisch ruimtebeslag, hoe meer spanningen dit oproept. Intussen neemt het aantal agrarisch ondernemers dat stopt of overweegt te stoppen toe. Dat maakt de kans op verrommeling en achteruitgang in de kwaliteit van leven op het platteland extra groot.

'In het buitengebied zijn de agrarische bedrijven de economische basis'

Jan Jacob van Dijk, gedeputeerde Gelderland

Er is volgens de provincie behoefte aan nieuwe perspectieven om genoeg toegevoegde waarde op het platteland te creëren. Zodat het buitengebied duurzaam vitaal kan worden gehouden. Niet alleen in economisch opzicht, maar ook als het gaat om milieukwaliteit, ruimtelijke kwaliteit en biodiversiteit.

Waarom maakt u zich zorgen over de toekomst van het platteland?

'In het buitengebied zijn de agrarische bedrijven de economische basis. Maar de schaalvergroting in de land- en tuinbouw neemt nog steeds toe, waardoor het aantal ondernemers en hun medewerkers afneemt.

'Een groot aantal melkveehouders gaf onlangs nog aan te willen stoppen. Dan wordt het lastiger die economische basis overeind te houden. Via de Agenda Vitaal Platteland willen we oplossingen zien te vinden om te zorgen dat er wel perspectief blijft.'

Hoe zorgelijk is het?

'Het platteland in Gelderland is als geheel nog redelijk vitaal, maar je ziet wel de eerste tekenen. De Achterhoek is bijvoorbeeld al een krimpgebied, mede door aanhoudende schaalvergroting. Wat eerder in de glastuinbouw is gebeurd, bedrijven die in 25 jaar tijd van 1 hectare naar 25 hectare groeiden waarbij de oude kassen achterblijven, zoiets zien we daar nu ook gebeuren.'

Waar zijn mogelijke oplossingen te zoeken?

'We willen de boeren helpen met vernieuwen. Als je het hebt over economisch perspectief plus leefbaarheid, dan kun je denken aan een breed scala aan mogelijke maatregelen. Een eerlijker prijs voor de boer ais vergoeding voor zijn productieproces. Je moet maatregelen kunnen treffen om verantwoord te kunnen produceren.

'Maar er is niet één ondernemersmodel en dat maakt het ingewikkeld. Wat zijn de juiste stappen? Het perspectief van de agrarische sector koppelen met een vitaal platteland in overeenstemming met de maatschappelijke eisen, daar willen we het met de ondernemers over hebben.'

Zou je dan niet beter kunnen praten over het verminderen of loslaten van allerlei regels?

'Alles maar afschaffen gaat niet, dan verlies je de maatschappelijke eisen uit het oog. Tegelijk zie ik ook het groeiend aantal beperkingen die de agrarische sector op het bordje krijgt. We proberen ontwikkeling en beleid bij elkaar te brengen, zoals via het plussenbeleid.

'Als je als agrarisch bedrijf wilt doorgroeien, dan worden er eisen gesteld op het gebied van landschappelijke inpassing en milieubelasting. De kunst is in dialoog met de omgeving tot de beste oplossingen te komen. Dat moet de houding zijn. Maar het moet geen hoofdpijnbeleid worden.'

Er zijn toch ook nog andere economische sectoren die kunnen zorgen voor een vitaal platteland?

'De landbouw is in Gelderland nog steeds een belangrijke speler, naast recreatie en toerisme. Die twee concurreren ook met elkaar om de beschikbare ruimte. In bepaalde gebieden, zoals de Veluwe, zijn toerisme en recreatie de voornaamste economische kracht, in andere gebieden de agrarische sector.'

Er is dus sprake van een belangenstrijd op het platteland?

'Die onderlinge relaties worden harder. De spanning neemt toe, ook omdat er steeds meer burgers op het platteland wonen. De uitdaging voor de provincie is om die diverse belangen op het platteland van burgers, boeren en recreanten bij elkaar te brengen.

'De Agenda Vitaal Platteland is bedoeld om het platteland een nieuwe impuls te geven, en om het huidige beleid te toetsen. Daarvoor maakten we eerder al een inventarisatieronde langs allerlei groepen. Die kwamen met de thema's. Wij leggen die voor aan Provinciale Staten. Die moeten dan zeggen: oké, daar willen we wat mee doen. Het is de rol van de politiek om slimme keuzes te maken.'

Dus de overheid bepaalt?

'Ook de rol van de overheid verandert. Wij zijn 'het gezag', bepalen het beleid. Maar de provincie krijgt ook een andere positie. Van gezagsdrager worden we meer een makelaar of liever nog verbinder. Nee, we gooien het probleem zo dus niet over de schutting. We brengen partijen bij elkaar en wachten op hun concrete voorstellen.'

U steunde onlangs een voorstel voor een APK voor stallen. Is dat morrelen aan bestaande rechten?

'Vergunningen zijn niet meer voor de eeuwigheid, en het gaat uiteindelijk om je 'licence to operate'. Een stal gaat 25 tot 30 jaar mee, maar de techniek staat intussen niet stil. De eerste vijf jaar is die nog keurig netjes, maar wat na tien tot vijftien jaar?

'Daar moet je over in gesprek met de ondernemer. In de industrie is zo'n keuring al gebruikelijk, voor de landbouw willen we er ook mee aan de gang.'