Perentelers lopen minder risico met Q-Eline

Wintervorst op fruitbedrijven en in vruchtboomkwekerijen kan behoorlijke schade veroorzaken. De oudere fruittelers kunnen zich nog goed herinneren dat vanwege strenge vorst in 1985 honderden hectares aan fruitpercelen verloren zijn gegaan. De totale schade voor de Nederlandse fruitteelt is toen geraamd op omgerekend zo'n 45 miljoen euro.

Ook meer recent kan de Limburgse boomkweker Han Fleuren meepraten over de gevolgen van strenge wintervorst. Hij vertelt dat op de kwekerijen van zijn bedrijf rond Baarlo in 2009 veel bomen kapotvroren vanwege temperaturen van -22 graden Celsius.

-30 graden

'Op onderstamhoogte liep de temperatuur soms terug tot -30 graden. Voor de meeste kweeonderstammen is dat ruimschoots te veel. In alle ellende die we toen meemaakten, ontdekten we ook dat de bomen met Q-Eline als onderstam de vorst wel overleefden.'

Eenzelfde ervaring had onderzoeker Pieter Versteeg op Proeftuin Randwijk. In een proef vergeleek PPO Fruitteelt drie nieuwe kweeselecties, waaronder Q-Eline, met de standaardonderstammen kwee MC en kwee Adams.

Champost

'In 2012 kregen we ook in Randwijk te maken met temperaturen die aan de grond daalden tot -22,5 graden Celsius. Van de proef in vier herhalingen hadden we bewust in één herhaling de onderstammen niet afgedekt met champost om informatie te krijgen over de vorstgevoeligheid. Daaruit bleek in tegenstelling tot de overige onderstammen dat Q-Eline praktisch geen schade gaf.'

Versteeg sprak onlangs tijdens een studiemiddag op Proeftuin Randwijk over zijn ervaringen met de nieuwe kweeonderstam. Hij vertelde dat Q-Eline in 1999 voor het eerst is opgenomen in een proef met 25 nieuwe selecties. Daarvan bleven er drie over voor nader onderzoek.

Grotere proef

'Die drie selecties stonden hier in een grotere proef met kwee MC en kwee Adams. Op basis daarvan is geconcludeerd dat alleen Q-Eline van toegevoegde waarde is, vanwege de winterhardheid, maar ook vanwege andere eigenschappen.'

Al in een vroeg stadium merkten onderzoekers in Randwijk dat de perenbomen met Q-Eline als onderstam gladdere vruchten produceerden. Dat geldt voor de meeste rassen, maar lijkt vooral een voordeel voor Conference omdat het aandeel licht gebronsd tot gladde peren in de teelt substantieel groter is.

Betere vergroeiing

De nieuwe onderstam is in groeikracht, productie en vruchtgrootte vergelijkbaar met kwee MC. Volgens Versteeg is bij Q-Eline de vergroeiing van de onderstam met het veredelde perenras over het algemeen beter. Dit duidt op een betere verenigbaarheid en mogelijk een grotere tolerantie tegen de aftakelingsziekte pear decline.

Boomkwekerij Fleuren in Baarlo is in de Europese Unie de licentiehouder van Q-Eline. Karel Fleuren, de vader van Han Fleuren, heeft de onderstam op een van zijn reizen vanuit Roemenië als relatiegeschenk meegekregen. Drie boomkwekers hebben moerbedden van Q-Eline aangelegd en produceren op jaarbasis zo'n 1,8 miljoen onderstammen van de kweeselectie.

60 procent

Medewerker Giel Janssen van Boomkwekerij Fleuren schat dat inmiddels 60 procent van alle perenbomen op kwekerijen in Nederland en België worden opgekweekt op Q-Eline.

'Wij gaan ervan uit dat op Nederlandse en Belgische fruitbedrijven het areaal Conference op Q-Eline komend jaar doorgroeit tot 1.000 hectare. Daarmee is deze onderstam niet meer weg te denken uit de perenteelt en hard op weg om de nieuwe standaard te worden.'

Bewaaronderzoek

Bewaaronderzoek van PPO Fruitteelt wijst uit dat de kwaliteit van Conference-peren van bomen op Q-Eline niet afwijkt van de andere kweeonderstammen. Hetzelfde geldt voor de bewaarbaarheid.

De vruchten van Q-Eline-bomen hebben een iets groenere grondkleur en de hardheid na een week uit de bewaarcellen lijkt beter in vergelijking met vruchten van kwee MC-bomen. Het is een aanwijzing voor een beter uitstalleven.

Veegvlekken

Naast alle positieve kenmerken van de nieuwe onderstammen is de gevoeligheid voor sorteerschade van de vruchten een serieus aandachtspunt. Wageningen Plant Research toonde in onderzoek aan dat de gladdere Conference-peren vooral veel gevoeliger zijn voor veegvlekken na het sorteren. Voor dat onderzoek zijn van verschillende herkomsten vruchten van zowel Q-Eline-bomen als van kwee MC-bomen vergeleken.

Tijdens de studiedag meldde onderzoeker Alex van Schaik van Wageningen University & Research dat sorteerders de schade kunnen beperken door de vruchten voorafgaand aan het verwerken te laten acclimatiseren bij een temperatuur van 5 graden Celsius. 'Koude peren zijn gevoeliger en dat geldt ook voor vruchten die tijdens de bewaring veel vocht kwijtraken.'

SmartFresh

Volgens Van Schaik is vochtverlies in de bewaring onder meer te beperken door een ruimtebehandeling met SmartFresh. Dit product draagt in de koelcellen bij aan een gecontroleerde afrijping van diverse fruitsoorten, waaronder peren.