Melkproductie daalt opnieuw in onrustige markt

Een deel van de zorg ligt bij de zwakkere dollar ten opzichte van de euro. Een zwakkere dollar is een slecht teken voor de Europese concurrentiepositie. Dat geldt niet alleen voor zuivelhandel richting de Verenigde Staten (VS). Internationaal wordt ook veel zuivel verhandeld met de dollar als basis.

Klaas Johan Osinga, marktkenner en LTO-beleidsspecialist Internationaal, kijkt goed naar wat er gebeurt met de wederzijdse invoertarieven tussen de VS en China. ‘Als de door Trump aangekondigde 50 procent richting China er ook nog bovenop komt, dan is het klaar. Dan lig je gewoon uit de markt.'

De kans is volgens Osinga groot dat China en Europa meer handel met elkaar gaan drijven. 'Dat hoeft niet per se negatief te zijn, maar de situatie is nu uiterst onzeker en verandert iedere dag. De handel weet nu niet waar het van uit moet gaan.’

In de Europese Unie (EU) valt de afnemende melkproductie opnieuw op. De melkaanvoer in Nederland is in februari fors gedaald, gecorrigeerd voor het schrikkeldageffect met 2,6 procent ten opzichte van een jaar eerder. De dalende lijn zet hiermee door.

Afname van 0,4 procent

De melkaanvoer in de EU daalde in januari met 0,4 procent. In december was nog een bescheiden groei te zien. De afname vond vooral plaats in Duitsland (-2,2 procent), Frankrijk (-1,7 procent) en België (-3,5 procent).

De Poolse melkplas nam met 1,7 procent toe, terwijl het volume in Ierland verder herstelde en maar liefst met 9,4 procent steeg. Ten opzichte van januari 2023 is de melkproductie in Ierland nog altijd 9,9 procent lager. Het beeld bij de andere zuivelexporterende landen buiten de EU is wisselend. De groei in Nieuw-Zeeland hield aan met 2,6 procent meer melk. De melkproductie in de VS bleef bijna stabiel (+0,1 procent).

Voor melkveehouders is de marktsituatie gunstig. Dat ziet ook sectorspecialist melkveehouderij Marijn Dekkers van Rabobank die maandag hierover sprak op een bijeenkomst voor landbouwjournalisten. ‘De markt is positief voor melkveehouders met prijzen rond de 55 cent per kilo melk, terwijl de langetermijnprijzen op 47 cent staan. Dat is ruim bovengemiddeld. Tegelijkertijd is het investeringsklimaat uitdagend, onder meer doordat het lastig is aan de juiste investering te komen die ook nog eens gegarandeerd toekomstproof is.’

Aankoop van grond

Hierdoor investeren melkveehouders vooral in andere zaken, zoals robots en de aankoop van grond. Van de 3 miljard euro uit het duurzaamheidsfonds van Rabobank voor de landbouw is 80 procent van de aanvragen bestemd voor grond–aankoop.

Grond is een populaire investering. De bank ziet dit ook als een goede investering omdat rekening wordt gehouden met een mogelijke grondgebondenheidseis in de toekomst en verdere extensivering van de melkveehouderij. Positief is verder het droge voorjaar. Daardoor kan veel rundveedrijfmest worden geplaatst, ook bij akkerbouwers.

Dekkers: ‘Het kan eigenlijk niet beter. De mestmarkt loopt goed door, waardoor de prijzen iets naar beneden zijn gegaan. Door de goede melkprijzen ontstaat er nu geen liquiditeitsdruk. Tot nu toe kan de meeste mest worden geplaatst. In augustus moeten we de balans opmaken en kijken hoeveel mest er daadwerkelijk kon worden geplaatst en hoeveel druk er overblijft.’

De zuivelnoteringen hebben het nu lastiger. ‘Boter is dalend en room wordt goedkoper, al zijn het geen grote stappen. Bovendien zijn de prijzen historisch gezien nog altijd op een hoog niveau’, zegt zuivelanalist Martin Valstar van ZuivelNL.

De markt voor mageremelkpoeder is ook licht zwakker. ‘Hierin is Europa veel afhankelijker van de wereldmarkt. De VS zijn hierop competitief. Dat komt mede door de zwakkere dollar, maar er is ook meer aanbod vanuit de VS. Zij bieden mageremelkpoeder aan op een goedkoper niveau’, legt Valstar uit.

De markt voor weipoeder zwakt ook wat af. ‘Vanuit de kalversector is er minder vraag. Er zijn minder kalveren en de kalveren worden jonger geslacht, want de kalfsvleesprijs is goed. De kaasmarkt is de stabiele factor’, zegt de zuivelanalist.

Volgens Valstar hoeft de vraag maar iets toe te nemen en de noteringen stijgen weer. ‘De melkproductie is in de afgelopen vier jaar in Europa nauwelijks gestegen. De voorraden zijn ook nog beperkt. De botervoorraden in de VS schijnen wel ruim te zijn, maar Amerikaanse boter is in Europa niet zo geliefd.’