Groei zuivellaboratorium Qlip door ambitie zuivelsector

Daags voor het bezoek van koning Willem-Alexander laat directeur Jan Bobbink de vernieuwingen in het Zutphense zuivellaboratorium van Qlip zien aan Nieuwe Oogst. Het bedrijf groeide in de afgelopen vijf jaar naar 250 medewerkers. Zo'n twee derde daarvan werkt in Zutphen. Anderen opereren in de buitendienst of werken in de vestiging in Leusden, van waaruit de kwaliteitssystemen op melkveehouderijen worden gecontroleerd.

'Door het wegvallen van het melkquotum groeide aantal melkmonsters van 13,5 miljoen naar 15 miljoen vorig jaar', vertelt Bobbink. 'Door het fosfaatreductieplan zal het wel weer iets zakken naar 14 miljoen.'

Potjes melk

In Zutphen worden jaarlijks een slordige 15 miljoen melkmonsters volautomatisch geanalyseerd. In een lange rij schuiven de potjes melk van individuele koeien - blauw van kleur door een conserveringsmiddel - langs geautomatiseerde analysestations die het vet- en eiwitgehalte, celgetal en ureumgehalte meten. Hier worden de melkdata verzameld die Qlip levert in het kader van melkproductregistratie. Die zijn van nut voor bedrijfsmanagement en de veeverbetering.

Voor de uitbetaling van boerderijmelk wordt bij het legen van de melktank op de boerderij elke keer een monster voor Qlip genomen. Naast samenstelling wordt de rauwe melk hier onderzocht op de aanwezigheid van ziektekiemen en stoffen als antibiotica. Op kweekplaatjes met tientallen vakjes wordt automatisch melk gedruppeld. Kleurt er eentje paars, dan volgt nader onderzoek. Alle Nederlandse boerderijmelk van koeien en geiten wordt zo gecontroleerd.

De uitbreiding met 1.000 vierkante meter komt vooral ten goede aan het microbacteriologisch onderzoek en chemisch laboratorium. Hier worden jaarlijks zo'n 500.000 zuivelproducten geanalyseerd, allemaal handmatig onderzoek. Daarvoor staan de ruimtes vol met onderzoekstafels met meetapparatuur, zuurkasten en computers.

Blik babypoeder

Bobbink wijst op een zeer nauwkeurig meetinstrument: een investering van 400.000 euro. Hij pakt een blik babypoeder van tafel, het opschrift is Arabisch, maar de producent is van Nederlandse origine.

'In opdracht van de producent controleren we op stoffen die er niet in mogen zitten, zoals residuen, antibiotica en zware metalen. Maar ook op wat het juist wel moet bevatten: eiwitten, vet en mineralen, die de voedingswaarde bepalen.'

Qlip heeft het aantal zuivelbedrijven dat eindproducten laat controleren in de afgelopen jaren flink zien toenemen. Ook buitenlandse spelers kloppen steeds vaker bij het laboratorium aan.

'Bestaande zuivelbedrijven als FrieslandCampina breiden uit. Fonterra en A-Ware hebben in Nederland ook nieuwe fabrieken neergezet. Bij het opstarten van nieuwe productieprocessen is het van groot belang om analyses in het proces uit te voeren en zo de kwaliteit te verifiëren. De vraag naar analyses op bijvoorbeeld listeria en salmonella is daardoor fors gestegen. Mede daarom was deze uitbreiding nodig.'

Wereldwijd koploper

Qlip is wereldwijd koploper in zuivelanalyses. Sinds enige tijd bedient het laboratorium ook zuivelbedrijven in België, Duitsland en Groot-Brittannië. Als lid van het Holland Center - een platform tussen de Chinese en Nederlandse agrofoodsector - en als partner van het Sino-Dutch Dairy Development Center adviseert Qlip ook Chinese ondernemingen.

Het zuivellab investeert continu in nieuwe onderzoekstechnieken. Met geavanceerde gas- en vloeistofchromatografen en massaspectrometers worden zuivelproducten geanalyseerd.

'We kunnen tegenwoordig vaststellen of een veehouder weidegang toepast of koeien vers gemaaid gras voert. In de weide kiest een koe de lekkere topjes van het gras, bij gemaaid gras eet ze de hele stengel. Dit geeft een andere melksamenstelling. Retailers willen in de keten de garantie dat producten ook echt van weidemelk zijn gemaakt.'

100 miljoen infraroodspectra

Het bedrijf heeft een database opgebouwd met ruim 100 miljoen infraroodspectra van individuele melkmonsters. Op basis van deze data worden nieuwe modellen ontwikkeld.

'Samen met klanten, leveranciers en kennisinstituten, zoals Dairy Campus, richten wij ons op een betere voerefficiëntie, mineralenkringlopen en CO2-voetafdruk. We werken aan nieuwe indicatoren zodat we in de toekomst op basis van melk mogelijk ook de methaan- en fosfaatuitstoot kunnen voorspellen.'

Bobbink ziet analyses steeds vroeger in de keten gedaan worden. Het robotmelken ontwikkelt zich verder. Ook het meten met sensoren in de melktank is een mogelijke nieuwe techniek. 'Dat is de toekomstvisie die wij hebben neergezet. Ik denk dat we op termijn steeds meer op de boerderij kunnen meten.'