Minder fosfaat met goede mais

Doordat ongeveer 80 procent van de melkveehouders aan derogatie meedoet, is de rol van mais op deze bedrijven minder groot. Ze mogen immers maar 20 procent van het areaal gebruiken voor andere gewassen dan gras.

'Bedrijven zonder derogatie kunnen gemakkelijker meer mais van eigen land in het rantsoen stoppen of zelfs andere gewassen. Dan is er meer in het rantsoen te sturen. Energie en eiwit moeten voor een goede vertering immers in evenwicht zijn. Bij een rantsoen met veel gras wordt dat lastiger', stelt Jos Groot Koerkamp, commercieel manager mais en voedergewassen bij Limagrain.

Best doen

'Deelnemers aan derogatie moeten daarom juist hun best doen voor een goede maisteelt', vult adviseur Mark de Beer van Groeikracht aan. Hij stelt dat de basis voor mais op de eigen grond ligt. 'Door dit dure productiemiddel goed te benutten kan de maisaankoop worden beperkt.'

Voordeel daarbij is volgens Groot Koerkamp dat mais een oogstzeker gewas is, hoewel 2016 hierin soms in negatieve zin uitzonderlijk was. 'Normaal gesproken heb je een vaste opbrengst. Bij gras is dat een stuk onzekerder.'

Vroege rassen

Daarbij heeft mais weinig fosfaat nodig voor een goede groei. 'Voor 15 tot 20 ton droge stof per hectare is 80 kilo fosfaat nodig. Bij vroege rassen is de fosfaatbenutting zelfs beter, terwijl diezelfde vroege rassen een steeds hogere opbrengst laten zien.'

Mede door de constante kwaliteit en hoge opbrengst met een beperkte fosfaatbehoefte is het sturen op de hoeveelheid fosfor in mais lastig en werkt nogal eens averechts, weet De Beer. Want de spreiding is klein: 80 procent van de maiskuilen zit tussen de 1,6 en 2,2 procent.

Minder drijfmest

'Door te sturen op minder drijfmest is er ook minder fosfaat beschikbaar voor de start van de plant, wat ook de opbrengst van het gewas negatief beïnvloedt. Met het bemesten van de bodem, zowel uit drijfmest als kunstmest, worden bacteriën aan het werk gezet. Dat geeft warmteproductie, zodat ook de fosfor in de bodem vrijkomt.'

Fosfor in de rij kan helpen voor een goede start. Toch is dit niet altijd nodig. 'Het bacterieleven wordt ook actief van drijfmest en als je compost geeft. Dan kan de plant uitstoelen.'

Roofbouw

De Beer signaleert dat compost steeds vaker wordt ingezet. 'Ondanks een goede bemesting pleeg je toch iets roofbouw op het gebied van organische stof. Vaak wordt bekalkt om de pH te verbeteren, een uitstekende kortetermijnoplossing. Het langetermijneffect - het organischestofgehalte van de bodem op peil houden - kan met een goed bemestingsplan en dus onder andere compost.'

Het nut van bemesting en het averechtse effect kwamen ook naar voren bij een maisproefveld van Groeikracht, vertelt de adviseur. 'De veldjes met een nulbemesting hadden het hoogste fosfaatgehalte. De grond waar is gezaaid, kende een hoge fosfaattoestand. Doordat de volledige bemesting ontbrak, was de groei van het gewas minder. Hierdoor ontstaat een verdikkingseffect. De totale hoeveelheid opgenomen fosfaat wordt over minder kilo's opbrengst verdeeld.'

Zuid-Nederland

Vooral door het minder goede maisjaar in Zuid-Nederland bevatten maiskuilen hier als gevolg van een hoog korrelaandeel veel zetmeel en fosfaat. 'Een product als corn cob mix bevat ook veel fosfaat, omdat dit vooral in het zetmeel in de korrel zit', vertelt De Beer.

'Je komt nu kuilen met een zetmeelwaarde van 420 tot 440 tegen. Dan zit je zomaar aan de 1.020 VEM voederwaarde. Het fosfor gaat dan ook eerder richting de 2,2. Wel hoger, maar met de grasteelt is veel meer te bereiken', zegt De Beer.

Zetmeel

'Een hoogproductieve koe schreeuwt om zetmeel. Bij het bepalen van het oogstmoment moet de focus dan ook op maximale korrelvulling liggen, het moment dat het zwarte puntje in de korrel zichtbaar is.'

Groot Koerkamp denkt dat nog wel iets in het oogstmoment is bij te sturen om de maiskwaliteit beter te laten aansluiten op gras. Zoals bij de hoge grasverteerbaarheid van dit jaar. 'Hier past een structuurrijk gewas bij, zoals een latere grassnede. Grovere mais is ook een optie.'