Lage rente redt Oldambtster boer

Dirk en Janet Leeuwma hebben in het Oldambt een bedrijf met 62 hectare akkerbouw, 20 hectare grasland, 120 schapen en loonwerk. Janet Leeuwma houdt zich bezig met de schapen. 'Met de huidige graanprijs kunnen we het akkerbouwbedrijf in stand houden. Met de schapen haalt mijn vrouw het eten binnen. Met de opbrengsten uit loonwerk schaffen we machines aan en onderhouden we de gebouwen', zegt Dirk Leeuwma.

Op een avond van LTO-vakgroep Akkerbouw in Midwolda heeft Leeuwma onlangs gewezen op de lastenverzwaringen. 'Ten opzichte van tien jaar geleden betekent dit 13.200 euro extra kosten per jaar. Het asbest zorgt de komende acht jaren voor 10.000 euro extra kosten per jaar.'

Rode diesel

Voor zijn eigen bedrijf en het loonwerk gebruikt de ondernemer zo'n 20.000 liter dieselolie per jaar. Het afschaffen van de rode diesel kost hem zo'n 4.000 euro extra per jaar. 'In de ons omringende landen bestaat de rode diesel nog wel of boeren krijgen via de belastingdienst compensatie. In Nederland draait de overheid ons de duimschroeven aan.'

Het afschaffen van de rode diesel levert de overheid per jaar 300 miljoen euro extra aan accijns op, weet Leeuwma. Als boer en loonwerker kan hij de meerkosten moeilijk doorberekenen. 'Daardoor ontstaat een oneerlijke concurrentiepositie. Wij betalen 96 cent voor dieselolie, een Canadese boer 43 cent.'

Actie Tankslag

De akkerbouwer heeft in 1995/1996 via de Actie Tankslag en een dubbelwandige dieselolietank aangeschaft met een lekbak. 'Ik dacht het goed voor elkaar te hebben, maar de dieselolietank is niet Kiwa-gekeurd. Een nieuwe betekent weer extra kosten.'

Per 1 januari 2013 is de assurantiebelasting omhooggegaan van 9,7 naar 21 procent. Volgens het Verbond van Verzekeraars gaat dat een gemiddeld gezin ruim 100 euro extra kosten per jaar. Leeuwma heeft de extra kosten voor zijn bedrijf berekend op jaarlijks zo'n 1.000 euro.

Vergroening

De vergroening van het landbouwbeleid zorgt ervoor dat de akkerbouwer wordt gedwongen om naast tarwe en suikerbieten een derde gewas te telen. Luzerne in plaats van wintertarwe geeft een saldoverslechtering van circa 1.000 euro per jaar. Bij behoud van een 1-op-4-teelt van bieten moet Leeuwma 1 hectare van dit gewas schrappen. Dat is nog eens 1.000 euro per jaar.

De nieuwe verdeling van de Europese betalingsrechten kost de Groningse ondernemer zo'n 6.200 euro per jaar. 'We zaten op ongeveer 470 euro per hectare en gaan terug naar 370 euro per hectare. Het geld dat wij missen gaat naar de vrije producten, terwijl het bedoeld was ter ondersteuning van de graanteelt', zegt de akkerbouwer geërgerd.

Asbest

Leeuwma heeft twee schuren met asbest golfplaten. De overheid ziet graag dat alle asbestdaken in 2024 zijn opgeruimd. 'De asbestplaten eraf en nieuwe erop gaat volgens onze aannemer zo'n 75.000 euro kosten. Omgerekend betekent dat voor de komende acht jaar zo'n 10.000 euro extra kosten per jaar.'

Volgens Leeuwma kost het opruimen van het asbest landelijk zo'n 3 miljard euro. 'De overheid gooit die kosten op het bordje van dertigduizend boeren. En dat terwijl de grootste hoeveelheid asbest in de vorm van waterleidingbuizen en vloerbedekkingslijm in hun eigen gebouwen buiten schot blijft.'

Tegenover deze lastenverzwaringen staan ook lastenverlichtingen. Kunstmest is relatief goedkoop en dat geeft een besparing van circa 3.000 euro per jaar. Ook bij gewasbeschermingsmiddelen is sprake van lagere prijzen. 'Door de natte jaren hebben we relatief veel moeten spuiten. Per saldo geven we niet minder geld uit aan gewasbeschermingsmiddelen.'

Matige opbrengsten

Naast de lastenverzwaringen kreeg Leeuwma afgelopen seizoen te maken met matige opbrengsten. 'De tarwe zat rond de 8 ton per hectare, terwijl dat gemiddeld tussen de 9 à 10 ton moet uitkomen. De prijs is weer beter, maar nog niet die van 35 jaar geleden. We zouden structureel 25 cent moeten hebben.'

De bieten vielen met ruim 70 ton per hectare ook tegen. 'Het is beneden onze maat', stelt de akkerbouwer. 'Door zelf in twee fasen te rooien, was de tarra - ondanks de zware klei - maar 4 procent.'

Lage rentestand

Leeuwma is met alle kostenstijgingen dan ook blij met het loonwerk - persen van stro en gras - als neventak, en met de lage rentestand. 'De variabele rente die we hebben, is onze redding. Het is nu maar enkele procenten. Bij 6 procent rente was het akkerbouwbedrijf waarschijnlijk omgevallen en had ik een bord 'Te koop' in de tuin kunnen zetten.'