'Fokkerij gaat voor een boer te snel'

Een aanduiding op de palen bij de oprijlaan in Kollumerpomp verraadt dat de weg leidt naar een veestapel vol met Sunny Boy-bloedlijnen. Deze stier maakte eind jaren tachtig en begin jaren negentig wereldwijd furore.

De fokker van Sunny Boy, Minne Blanksma, zocht medio jaren negentig een plaats voor zijn fokkoeien en kwam uit bij Hessel Agema in Kollumerpomp. Hij had kort daarvoor een Sheik-dochter aangekocht via het toenmalige Coveco uit de stal van Blanksma. 'Dat was een Edelweiss. De Pietsjes, waar Sunny Boy uit stamt, kwamen later pas hiernaartoe.'

Samenwerken

Agema en Blanksma kenden elkaar niet, maar kwamen met elkaar in contact en besloten samen te gaan werken. Ruim vijf jaar bezaten ze beiden de helft van de eigendomsrechten van de foklijn Skalsumer. Daarna nam Agema het geheel over.

Agema zette de lijn succesvol voort. 'De productiedrang blijft er bij deze familie ongekend goed inzitten.' De cijfers staven zijn woorden. Afgelopen jaar lag de productie van de 95 koeien op gemiddeld 12.531 kilo melk met 4,16 vet en 3,37 procent eiwit. Nog steeds vertrekken jaarlijks één of twee stieren uit de Pietsje-lijn naar een ki in binnen of buitenland.

5.000 gulden

'Als een stiertje vertrekt, reken ik altijd terug naar Sunny Boy', vertelt Agema die daarmee de enorme invloed en bekendheid van de stier onderstreept en welke ook de naam Skalsumer echt vestigde. 'Vooral de beginjaren dat wij werkten met de Skalsumer-lijnen waren prachtig. Als een spoeling goed lukte en embryo's per stuk voor 5.000 gulden en meer de hele wereld overgingen, dan was dat mooi werk.'

Op de huidige veestapel gebruikt Agema jonge veelbelovende genomics-stieren om zo de indexen hoog te houden en interessant te blijven in de topfokkerij. De door genomics steeds sneller gaande fokkerij brengt volgens de ervaren fokker voor- en nadelen met zich mee. 'Met de genomics verdwijnt een groot stuk verkeerde emotie. Voorheen koos je de mooist tonende stier uit het hok als fokstier, nu blijft die soms over voor de slager en gaat de minst mooie naar de ki als die de beste DNA-score toont. Voor de veeverbetering is het winst om de emotie van het exterieur achterwege te laten', zegt Agema.

Opjagen

'De keerzijde is dat fokkerijclubs elkaar opjagen om alles maar sneller te doen; om steeds maar weer nieuwe toppers te kunnen verkopen. Voor de boer zou het beter zijn als de persistentie van de dieren in latere lactaties ook tot uiting kwam in de fokwaarde, maar dat duurt de fokkerijorganisaties te lang', vervolgt de melkveehouder.

'Het is de commercie die regeert. Jonge boeren mogen zich voor dit soort zaken wel eens wat meer hardmaken. Die lijken meer dan ooit gefocust op groei en grote trekkers. Maar melkveehouder ben je in de eerste plaats nog altijd om via een gezonde grond een inkomen te halen uit de omgang met de koeien.'

Holsteins

Die omgang betekent werken met hoogproductieve Holsteins, voorheen in combinatie met het bezoek aan keuringen. Vaak met succes. 'Ik geniet nog steeds van mooie koeien en van keuringen. Maar als je meedoet, moet je het goed doen. Daar kunnen wij zelf niet meer de energie voor opbrengen', zegt Agema.

'Eerder hielpen de dochters mee, maar die boeren nu in Zuid-Dakota. Ruim tien jaar geleden probeerde ik het nog met een Zwitserse cowfitter, maar hij kende de dieren niet. Betraden de koeien de ring met halfvolle uiers, dan doe je niet mee. Toen werd mij duidelijk: zelf deelnemen aan keuringen is over.'

Topatletes

Agema richt zich op de prestaties van zijn koeien in eigen stal. Die verdienen veel aandacht. 'Koeien die veel produceren én hoge fokkerijprestaties moeten leveren, zijn topatletes. Zo proberen wij ze ook te managen. Goede begeleiding is daarbij broodnodig', vindt hij.

'Voor ons is dat vooral Bert Schutte van ETS Holland. Zijn kennis in onontbeerlijk voor goede resultaten in de manier binnen onze manier van werken waarin veel gevraagd wordt van de koeien. Ik zie weinig opvolging aan mensen met specifieke kennis omtrent koeien, vruchtbaarheid en embryotransplantatie. Dat baart mij wel eens zorgen.'

Genieten

Maar zorgen wil Agema zich eigenlijk niet te veel meer maken. Hij boert door tot er een moment komt om het bedrijf over te doen. Dan gaat ook de Skalsumer-fokkerij over in ander handen. 'Zo gaat het. Wij hebben er jaren van kunnen genieten. Dan krijgt een ander die kans.'