D66 laat in bouwplan oog vallen op boerengrond

Partijleider Rob Jetten en Kamerlid Hans Vijlbrief presenteerden dinsdag het Woonplan van D66. Daarvoor is een fikse investering in het stroomnet en de infrastructuur nodig. Om dat te betalen, wil de partij de staatsschuld laten oplopen.

D66 wil de ruimte in Nederland anders verdelen. Minder vee, meer huizen, zo staat te lezen in het Woonplan. De partij richt zich daarbij vooral op de gronden die worden gebruikt voor de productie van veevoer voor dieren waarvan het vlees wordt geëxporteerd.

'Je hoeft geen vegetariër te zijn om je wenkbrauwen te fronsen over dat Nederland het slachthuis van Europa is. Ook omdat daarvoor heel veel ruimte nodig is. Veel meer dan we gebruiken om te wonen, leven en werken', schrijven Jetten en Vijlbrief.

Fractie van oppervlakte

Beide ontkennen dat ze Nederland vol willen bouwen. 'Alle ontwikkeling tussen 1980 en 2020 – dus ook alle Vinex-wijken – hebben we kunnen doen met een groei van de bebouwde omgeving van 8 naar 11 procent. Door een fractie van onze oppervlakte slim te bestemmen voor woningen, kunnen we dus een enorme slag maken. Een deel van deze grond wil D66 juist omzetten naar natuur. Voor écht groen, in plaats van eindeloze weilanden voor intensieve landbouw.'

D66 wil een rem zetten op de 'exploderende' grondprijzen door het speculeren met grond aan te pakken. 'Grondeigenaren kunnen nu vragen wat ze willen en gijzelen daarmee betaalbare woningbouw. De grondprijzen exploderen en wij blijven betalen. De bizarre situatie is ontstaan dat de overheid telkens miljoenen euro's moet bijleggen om grasland om te zetten in een wijk vol ontzettend gewilde woningen.'

Gemeenten zouden van Jetten en Vijlbrief veel vaker gebruik moeten maken van het voorkeursrecht op gronden die nodig zijn voor woningbouw. Daarnaast wil D66 zo snel mogelijk een planbatenheffing, zodat overwinsten op grond worden gebruikt voor betaalbare woningbouw, infrastructuur en publieke voorzieningen. Nu komen winsten vooral ten goede aan de grondbezitters, claimen ze.

Actief grondbeleid

De partij pleit voor een actief grondbeleid met daarbij in het uiterste geval verplichte verkoop van grond of een verplichte start van de bouw. 'Grondeigenaren krijgen met ons plan nog steeds een mooi bedrag voor hun grond, maar geen exorbitante winsten meer. Met deze aanpak zorgen we dat we de woningen gaan bouwen die nodig zijn en belastingbetalers niet langer de pinautomaat van grondbezitters zijn.'

Om aan de woningbouw een hoge prioriteit te geven moet er een soort deltacommissaris Woningbouw komen. Jetten en Vijlbrief noemen dat de 'bouwbaas'. 'Aan grote bouwplannen geen gebrek, maar de organisatie duurt eindeloos', schrijven ze.

Veel van deze plannen liggen volgens D66 stil 'omdat gemeenten en provincies ze gewoon niet uitgevoerd krijgen, zeker als ze te weinig geld krijgen'. Een 'bouwbaas' met centrale organisatie, samengevoegd budget voor infrastructuur en voorzieningen en doorzettingsmacht zouden er volgens de partij voor zorgen dat deze nieuwe woonplaatsen er gaan komen en gemeenten en provincies worden ontzorgd.