Korte keten lastig alternatief voor kalversector

Begin 2022 kondigde Piet Adema, destijds minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, dertien pilots aan, waarbij een nieuwe manier van vleeskalveren houden werd ontwikkeld en getoetst. Daarbij is gedacht aan een directe connectie tussen veehouder en kalverhouder, zonder verzamelcentrum of het zelf afmesten van de kalveren.

Een van de pilots is 'Jong rundvlees als sleutel voor een gezonde kalverketen' van melkvee- en zuivelbedrijf Den Eelder in het Gelderse Well, vleesveebedrijf en boerderijwinkel De Walhoeve in het Brabantse Goirle en boerenboxbezorger Boerschappen in het Brabantse Breda en begeleid door De Groene Munt. Maandag zijn de resultaten gepresenteerd in het Utrechtse Bunnik.

Belgisch witblauw en Holstein

Bij deze pilot zijn 59 kruislingkalveren met een Belgisch witblauwe stier als vader en een Holstein-koe als moeder een half jaar op het melkveebedrijf gehouden. Vervolgens gingen ze een aantal maanden naar De Walhoeve. Na de slacht in de slachterij van Vion in het nabijgelegen Tilburg is het vlees door Boerschappen vermarkt.

Voor het eerste deel van het traject heeft Den Eelder, met 750 melkkoeien een bovengemiddeld bedrijf, de stal van een overgenomen bedrijf van een buurman gebruikt.

'Als ondernemer willen we onze verantwoordelijkheid nemen, maar een deel van onze kalveren zien we na twee weken verdwijnen. Daarbij vinden we dat als je zuivel consumeert, daar ook een stukje vlees bij hoort', zegt Willem van der Schans, die samen met zijn broer Gerben Den Eelder runt.

Specialistische aanpak

De kalveren tot een leeftijd van achttien maanden houden, was in zijn ogen geen optie. 'We hebben hierover nagedacht, maar het zijn grote dieren. Dat vraagt om een specialistische aanpak. Overigens is het, ook in die eerste maanden, een kwestie van professioneel dieren houden. Het vergt aandacht', merkt Van der Schans op.

Ook Corné van Roessel van De Walhoeve, die normaal luxe zuivere witblauwe dieren van een half jaar koopt en afmest, is te spreken over de pilot: 'Ik houd het aantal dieren dat ik zelf af kan zetten, maar ik kom altijd gehakt tekort. Dit past prima om dit aan te vullen.'

Classificatie vlees

De kwaliteit van het vlees van de dieren, die op een leeftijd van achttien tot negentien maanden zijn geslacht, is met een een classificatie van R vergelijkbaar met supermarktvlees. 'Het laatste dier woog 460 kilo. Ik had ook een luxe weggebracht. Die woog 600 kilo en had een duidelijk betere kwaliteit. Maar ze blijven ook tot een leeftijd van 22 tot 23 maanden.'

Van Roessel durft de biefstukken uit de pilot dan ook niet langs de biefstukken van zijn eigen dieren te leggen. 'Maar de ribeyes zijn erg goed. Daar kunnen we mooie poulets van snijden', zegt hij.

Kostenplaatje

Onderzoeker Wim Maaskant van De Groene Munt berekende of het op deze manier houden van dieren financieel uit kan. 'Natuurlijk speelt ook schaal mee. Dit is een bovengemiddeld bedrijf. Daarbij is het ook positief dan Van Roessel zo dicht bij Vion zit', zegt hij.

'Het moeilijkst om te berekenen zijn de stalkosten. Wat kost een dergelijke investering? Hoeveel wil je investeren en over hoeveel jaar schrijf je dit af? Maar ook bijvoorbeeld voerkosten, mestafzet en dierenartskosten zijn enigszins vloeibaar. Inmiddels zijn zeven dieren in de Boerschappen-pakketten gekomen. We hebben dit berekend op zestig kalveren', licht Maaskant toe.

Geen dierenartskosten

De onderzoeker rekent voor de opfok in de eerste zes maanden op het melkveebedrijf 1.263 euro per kalf. Opvallend daarbij is dat er geen dierenartskosten zijn, constateert hij: 'Voor vetmesten, transport en slacht wordt 2.438 euro gerekend, waardoor je op 4.517 euro komt. Met 20 procent marge kom je op 5.421 euro uit.'

Ook ziet Maaskant opbrengsten in de vorm van 315 kilo geslacht gewicht: 'Bij een minimum kiloprijs van 16,05 euro per kilo, bij een gemiddelde prijs van 26,47 euro kom je op 8.328 euro. Bij een hoge kiloprijs van 36,90 euro is dit zelfs 11.610 euro.'

De onderzoeker ziet zeker kansen. 'Financieel kan het uit, maar dan is het belangrijk dat dit lokaal wordt geregeld. Belangrijk is dat het gebeurt op basis van samenwerking. Daarbij is dit positief voor de diergezondheid. Een ander positief punt is dat de emissie wordt gereduceerd. Dit komt mede doordat de dieren op stro worden gehouden.'

Kwaliteit

Eigenaar Stijn Markusse van Boerschappen is enthousiast over de pilot. Toch is hij niet zeker of dit in de praktijk haalbaar is. 'De luxere delen kunnen niet concurreren met die van luxere dieren. Daarbij moet je voldoende schaal kunnen maken.' Volgens Van Roessel zal die vleeskwaliteit nooit hoger kunnen, bijvoorbeeld een E-klasse. 'Dat komt doordat er Holstein achter zit.'

Wel ziet Markusse kansen vanwege de lagere CO2-uitstoot. 'Mogelijk kan het in kantines bijdragen om de CO2-voetafdruk te verlagen. Daarvoor kan dit aantrekkelijk zijn om hun doelen te halen.'