'Varken is net een kind; dat moet je blijven verrassen'

Hoe ziet uw bedrijf eruit?

'Wij houden tweeduizend vleesvarkens – TN70 x Tempo – in drie verschillende stallen in groepen van tien dieren. De stallen zijn gebouwd in 1999, 2005 en 2009. Wij leveren de vleesvarkens gangbaar. Op de daken liggen zonnepanelen, waardoor we niet meer daglicht in de stal kunnen halen. Wij doen daarom sinds 2022 niet meer mee aan het Beter Leven-keurmerk.'

Meedoen aan het Beter Leven-keurmerk hielp me goed naar de varkens te kijken en te zien wat ze nodig hebben

Henri Ekkel, vleesvarkenshouder in Marle

U experimenteerde met geur. Waarom?

'Ik deed mee aan het project 'Kennis op maat' van VKON en Wageningen University & Research. Vanuit de wetenschap dat een varkens een sterk ontwikkeld reukorgaan heeft, heb ik geëxperimenteerd met etherische oliën. Als afleidingsmateriaal voerde ik altijd luzerne, maar na een week of vier was daar het nieuwtje voor de varkens wel van af.'

Veranderde dat door het gebruik van etherische oliën?

'Niet echt. Ik wilde onderzoeken of het afleidingsmateriaal langer interessant bleef door er geur aan toe te voegen. Ik heb daarmee een groot aantal verschillende proeven gedaan van telkens twee weken en had ook controlegroepen. Ik heb proeven gedaan met borgen en gelten, ook bij beren en gelten en bij verschillende leeftijden en afdelingen. Tijdens de proef scoorde ik de activiteit van de dieren. Onze conclusie is dat variatie helpt, maar de varkens er ook weer snel aan gewend raken.'

Hoe ging u daarna verder?

'Varkens zijn net kleine kinderen; je moet ze blijven verrassen. Ik probeer daarom continu te variëren. Op de dichte vloer ligt zaagsel als de biggen in de stal komen. Na een week strooi ik zaagsel en in de derde week houtvezel. Daarna geef ik luzerne of kuil om mee te wroeten.'

Wat doet u als zich problemen voordoen?

'Standaard hangen er een ketting en een rubberflap in het hok en dagelijks luzerne of kuil op de bolle vloer. Als ik onrust zie, zet ik direct extra afleidingsmateriaal in. Soms een lege ton om mee te spelen, meestal een houten paal. Is dat niet voldoende, dan hang ik er een emmer met luzerne in met een ketting eraan. Zit een varken aan de ketting, dan volgt een beloning in de vorm van wat luzerne.

'Het is eigenlijk brandje blussen. De basis moet kloppen. Gaat het echt niet, dan haal ik de boosdoener uit het koppel.'

Wat is u ervaring tot nu toe?

'Het is uitdagend om varkens met intacte staarten te kunnen houden. Door ermee bezig te zijn, zet je veel kleine stapjes. Zo is de genetica van de varkens nu anders dan zes jaar geleden en zijn er stappen gezet in het gezond houden van varkens. Klimaat en voerregime sluiten aan bij het snelgroeiende varken van vandaag de dag.

'We komen uit een tijd dat je niet echt naar varkens keek. Het gaat om het welzijn van de varkens en hoe ze zich tonen. Let je daarop, dan merk je dat je met afleidingsmateriaal meer kunt doen dan je denkt.'

Hoe heeft u geleerd goed naar varkens te kijken?

'Het succes van varkens met intacte staarten staat of valt met goed naar je dieren kijken. Zien wat ze nodig hebben. Dat kost tijd. Meedoen aan het Beter Leven-keurmerk, waarbij je minder dieren per vierkante meter houdt en meer overzicht hebt, heeft mij geholpen om het gedrag van de varkens beter te beoordelen.'