'Oorlog verbindt boeren wereldwijd'

Grondstoffencrises zorgen meestal voor grote economische schade en politieke omwentelingen. Zo vond de Arabische Lente zijn oorsprong ruim tien jaar geleden in de stijgende prijs van brood. Met de oorlog in Oekraïne, het grootste gewapende conflict in 76 jaar, is het niet anders.

De effecten zijn wereldwijd. In sommige Italiaanse winkels was vorige week de pasta al op. In Noorwegen de jodiumtabletten. Duitse supermarkten waarschuwen voor 'Hamsterkäufe' onder een beroep op solidariteit: denk toch om uw buren (wat weinig helpt, integendeel).

Sommige landen leggen zelfs hun graanexport aan banden om de eigen voorraden te kunnen beschermen. Brood is namelijk synoniem voor leven. Indonesië (palmolie) en Argentinië (sojaolie) beperken hun exporten ook.

En dan Afrika. Als ik dit schrijf, ben ik in Kenia op bezoek bij de Keniaanse nationale landbouworganisatie Kenaff. Voor Agriterra kijk ik naar mogelijkheden voor samenwerking. Die zijn er volop. Kenia is een landbouwland en daarom verbaast het je dat dit land voor graanproducten maar voor 10 procent zelfvoorzienend is. Dus zoekt de regering naarstig naar alternatieven voor het Zwarte Zee-graan, terwijl ze probeert paniek te voorkomen.

Wat wordt gezien als een 'recht' voor de armsten, dreigt binnenkort een luxe te worden. In Oost-Afrika komt de regentijd er namelijk aan en het is de hoogste tijd om te zaaien en te planten. Maar veel boeren kunnen niet aan kunstmest komen; te duur. De prijs van veevoer rijst ook de pan uit.

Ik heb deze week aan veel Keniaanse boeren uitgelegd wat er aan de hand is. Ze kunnen bijna niet geloven dat een oorlog die zo ver weg is, zo dichtbij komt. Ik vroeg aan boeren hoe ze dachten dit te gaan oplossen. Dan valt me toch mee hoe nuchter ze reageren. Boer Henry zei vanochtend: 'Als ik geen kunstmest heb, dan moet het maar met organische mest.' Hij wordt daarin niet door wettelijke regels beperkt.

Boerin Rosemary zei dat ze al heeft geleerd met gefermenteerd organisch materiaal te werken. Ze maakt zelf bladmeststoffen om haar mais aan de praat te houden als de organische mest straks niet snel genoeg werkt. Ze denkt dat ze dan toch nog redelijke opbrengsten haalt.

Boeren zijn overal ter wereld even nuchter, ook al zit het soms tegen. En ze werken internationaal samen. In deze gruwelijke oorlogstijd is dat een opsteker.