Vertrouwen van akkerbouwers en melkveehouders fors ondergemiddeld

Uit de Agro Vertrouwensindex van het derde kwartaal van 2024 blijkt dat het vertrouwen van de gehele agrarische sector verder daalt met bijna 1 punt. De index komt hiermee uit op 4,11. Met name akkerbouwers en melkveehouders zijn negatiever gestemd en zitten sterk onder het langlopende gemiddelde. Maar ook bij de glastuinbouw, biologische sector en varkenshouderij is het vertrouwen benedengemiddeld.

Opengrondstuinders komen net boven hun langjarige gemiddelde uit en ook pluimveehouders hebben momenteel een stuk meer vertrouwen dan gangbaar is in hun sector.

De stemmingsindex van de akkerbouw ligt meer dan 3 punten onder het gemiddelde van de totale land- en tuinbouw dit derde kwartaal. De signalen van de lagere bietenprijzen en hoge prijzen van imputs als gewasbescherming maakt het economisch vooruitzicht minder rooskleuring dan afgelopen jaren. Het aardappelaanbod in omringende landen is groot en daarmee wordt er nog weinig buiten de contracten verhandeld in Nederland. De tarweoogst is ronduit slecht, maar de prijzen lijken weer wat te stijgen. Al met al lijkt het een gemiddeld jaar te worden.

Akkerbouwers zijn even negatief over hun economische bedrijfssituatie voor de middellange termijn – twee tot drie jaar – als vorig kwartaal. De index blijft staan op -8 punten. Het langjarig gemiddelde – van 2013 tot 2023 – voor de akkerbouw ligt op -2,5. Gewasprijzen zijn gezakt na twee uitzonderlijke jaren. De kostprijs van veel gewassen is de laatste jaren gestegen en het is de vraag of de gewasprijzen dat blijven compenseren. Ook het beleid rondom waterkwaliteit hangt als een donkere wolk boven de sector.

Het vertrouwen van melkveehouders heeft zich in het derde kwartaal van 2024 verder hersteld van het zeer lage niveau (-7 punten) van het eerste kwartaal dit jaar. De index bedraagt nu bijna 6 punten. Het ligt hiermee nog steeds onder het langjarig gemiddelde van 11 punten. De stemmingsindex, die in het tweede kwartaal was gestegen, is in het derde kwartaal weer iets teruggevallen. Deze is met ruim 16 punten verder verwijderd geraakt van het langjarig gemiddelde van 21,5 punten.

Ook voor de middellange termijn blijven melkveehouders negatiever gestemd dan normaal, maar ze zijn positiever dan het vorige kwartaal. Met -3,5 punten ligt dat vertrouwen echter nog steeds onder het langlopende gemiddelde van 2,3 punten.

Toenemende kosten

De toenemende kosten van onder andere rente, gebouwen, machines en onderhoud, mestafzet, blauwtong en een breed scala aan algemene kosten zijn de belangrijkste redenen voor deze minder optimistische stemming. Ondanks de gestaag toenemende en relatief hoge melkprijs.

De lagere scores onder melkveehouders voor de langere termijn kunnen volgens Jager worden veroorzaakt door de onzekerheid in de sector. Denk aan de vermindering van de stikstofuitstoot door de agrarische sector, het (Europese) natuurbeleid, de afbouw van de derogatie en, zoals eerder genoemd, de toenemende kosten.

De vertrouwensindex van de biologische sector daalde met 7 punten. Vooral de stemmingsindex ging sterk omlaag, met -22 punten. De onderzoekers vermoeden dat dit een tijdelijke terugval is. Voor de langere termijn houden biologische bedrijven wel vertrouwen in hun onderneming, want de index voor de middellange termijn steeg met 6 punten.