Lagere melkprijs drukt vertrouwen melkveehouders

De index verschoof van 5 naar 6 punten en ligt hiermee onder het langlopende gemiddelde dat op ruim 11 punten staat. Een index van nul geeft aan dat de groep ondernemers die vertrouwen heeft in hun onderneming even groot is als de groep ondernemers met gebrek hieraan.

Glastuinders en varkenshouders hebben, met een afname van 10 punten, een stuk minder vertrouwen in hun eigen onderneming dan een kwartaal eerder. De afname van het vertrouwen bij akkerbouwers (-3 punten) en melkveehouders (-1 punt) is beperkter van omvang.

Sectoren waarin juist wat meer vertrouwen is ontstaan, zijn de pluimveehouderij (+8 punten) en in beperkte mate de opengrondstuinbouw (+3 punten). In deze laatste sector zijn boom-, bollen- opengrondsgroente- en fruittelers ondergebracht. Samen met andere agrarische bedrijven, die niet zijn ingedeeld in een bepaalde sector maar wel meewegen in de totale land- en tuinbouw Agro Vertrouwensindex, nam het vertrouwen dus per saldo iets toe.

De stemmingsindex en toekomstverwachting van ondernemers in de akkerbouw daalden voor de langere termijn. De daling van beide indexen, die na weging de Vertrouwensindex vormen, was respectievelijk -3,5 en -4 punten.

Economisch onderzoeker Mark Manshanden van Wageningen Economic Research (WEcR) geeft aan dat de negatieve bijstelling van de stemmingsindex mogelijk komt door het natte einde van het seizoen: 'De gewassen komen wel van het land maar dat gaat niet gemakkelijk. De prijzen lijken nu, na een jaar hoog te zijn geweest, weer te dalen. Aan de andere kant wordt de prognose van de kwaliteit van bijvoorbeeld suikerbieten ook positief bijgesteld. Al met al een redelijk gemiddeld resultaat.'

Voor de langere termijn stelt Manshanden dat er grote uitdagingen zijn in de akkerbouw, zoals landgebruik, gewasbescherming en mestwetgeving. Hij voegt hieraan toe dat deze thema’s waarschijnlijk bepalend zijn voor de toekomstverwachting.

Pessimisme bij melkveehouders

Bij de melkveehouderij is de huidige stemming op het bedrijf vooral de oorzaak van een lager vertrouwen in het derde kwartaal van 2023. De daling van 12 punten van de stemmingsindex is groter dan in de beide kwartalen daarvoor (-9 punten). Deze komt daarmee uit op ruim 16 punten en is hiermee het laagst, in vergelijking met de andere landbouwsectoren. De index komt voor het eerst sinds lange tijd onder het landelijk gemiddelde uit.

WEcR-sectordeskundige Jacob Jager legt uit dat deze pessimistische stemming te wijten kan zijn aan de sterk gedaalde melkprijs. Ook de stijging van de rente heeft volgens hem een nadelige invloed op de stemming. Ondernemers die op het punt staan om te investeren, kunnen te maken krijgen met een flink hogere rente.

Onzekerheid

Melkveehouders zijn wel wat positiever geworden over de toekomst, maar de huidige index ligt nog onder het langjarig gemiddelde. Jager denkt dat dit zijn oorsprong vindt in de onzekerheid rondom de vermindering van de stikstofuitstoot door de agrarische sector. Ook het (versneld) afbouwen van de derogatie, doelen voor klimaat, waterkwaliteit (bufferstroken) en grondgebondenheid spelen hierin een belangrijke rol.

'Dit vertaalt zich rechtstreeks in een negatieve verwachting voor de middellange termijn. Dat deze iets minder negatief is geworden komt wellicht door het vallen van het kabinet, waardoor ingrijpende veranderingen zijn uitgesteld. Een aantal partijen stelt daarbij dat de stikstofdoelen niet in 2030 maar pas in 2035 moeten worden gehaald, zoals in de wet staat. De samenstelling van het nieuwe kabinet bepaalt in sterke mate of er in de verdere toekomst grote veranderingen mogen worden verwacht', denkt Jager.