Gezondheid en welzijn hebben hoge prioriteit in fokdoel

Wie nog denkt dat diergezondheid en dierenwelzijn alleen bij de traaggroeiende rassen van vleeskuikens van belang zijn, heeft het niet bij het rechte eind. Ook bij reguliere vleeskuikens, die bekendstaan om hun hoge groeicapaciteit, zijn deze factoren al tientallen jaren meegenomen in het fokdoel, weet Anne-Marie Neeteson. Zij is verantwoordelijk voor welzijn en duurzaamheid bij fokkerijorganisatie Aviagen Group.

Bij reguliere vleeskuikens gaat 36 procent van de selectiedruk bij de bekende Ross 308 naar diergezondheid en dierenwelzijn. Daarmee is dat direct het belangrijkste selectiekenmerk. Vruchtbaarheid en fitheid van de moederdieren zijn met 23 procent ook belangrijk. De prestatieverbetering op het onderdeel groei maakt nog maar 7 procent van de selectiedruk uit en de vleesopbrengst 9 procent.

Tekst gaat verder onder kader.

Belangrijk is en blijft de voerefficiëntie met een selectiedruk van 25 procent. Dit leidt tot een betere CO2-voetafdruk. Die is voor het vleeskuiken van vandaag 50 procent lager dan in 1970 en tot 2030 gaat daar nog eens 15 procent van af. Door gebalanceerd te fokken gaat de selectie op voerefficiëntie, groei en vleesopbrengst dus samen met verbeteringen in de diergezondheid en het welzijn.

Bij leghennen speelt hetzelfde. Het gaat niet alleen om het legpercentage, ook de levensduur krijgt veel aandacht door daar gericht op te selecteren. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de veerscore voor de kwaliteit van het verenkleed. Dat betere verenkleed betekent dat de uitval van de hennen lager is.

Selectie op geboortegewicht

Gebalanceerd fokken is voor varkensfokkerijorganisatie Topigs Norsvin de toegepaste fokkerijmethode. 'Het gaat allang niet meer alleen om veel geboren biggen per worp, maar om het aantal biggen dat een zeug kan grootbrengen waarbij sprake is van een zo groot mogelijke bigoverleving', stelt directeur Jean-Marie van Oort. Door een gerichte selectie op geboortegewicht is dat toegenomen, in plaats van de verwachte afname door een toenemend aantal biggen.

Bij zeugen zijn de moedereigenschappen van belang. Een voorbeeld is het aantal spenen. Doel van de fokkerijorganisatie is dat iedere big een eigen speen heeft, zodat de zeug haar eigen biggen kan grootbrengen. Waarbij de zeug voldoende reserves en voeropnamecapaciteit heeft om dit klusje te klaren.

De selectie van de zeugen- en eindbeerlijnen vindt plaats in een vrijloopkraamhok en met groepshuisvesting. Voor een goed dierenwelzijn en hoge prestaties bij de gespeende biggen en vleesvarkens, selecteert Topigs Norsvin ook op sociaal gedrag in een groep. Dat is ook nodig om varkens met een krulstaart te kunnen houden.

Functionele kenmerken

In de melkveehouderij is het al tientallen jaren niet anders. Het gaat lang niet alleen om de melkproductie en -gehaltes. Tegen het einde van de vorige eeuw kregen functionele kenmerken van koeien meer aandacht door de introductie van de totaalindex Duurzame Prestatie Som (DPS), later de Nederlands-Vlaamse Index (NVI).

In beide indexen is er aandacht voor de melkproductie en functionele kenmerken, zoals vruchtbaarheid, uier en benen. Dit heeft een positief effect op de levensduur. Sinds 2000 is de levensduur van de afgevoerde dieren met gemiddeld 250 dagen toegenomen, de productie nam met bijna 5 kilo per dag toe.

De toename in levensduur kreeg de laatste jaren een boost, doordat met genomics gericht is te fokken. Daarnaast werd het door fosfaatrechten minder aantrekkelijk om veel jongvee aan te houden.