Wiersma: 'Kortgeding niet geschikt voor klachten over gewasbescherming'

In de Kamerbrief gaat Wiersma onder meer in op de procedures die omwonenden aanspanden tegen het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door lelietelers. In die zaken werd vanuit de omwonenden een spoedeisend belang gesteld en een verbod op gewasbeschermingsmiddelen door betreffende telers gevorderd. Dit leidde tot diverse verboden in kortgedingen in Drenthe, Limburg en Noord-Brabant.

Volgens de landbouwminister laten deze uitspraken zien dat er sprake is van 'zeer complexe zaken vanwege de specifieke wetenschappelijke en technische aspecten' die hierin een rol spelen. 'In de uitspraken verschilt de beoordeling van de concrete feiten en omstandigheden te zeer van geval tot geval om hieruit een algemeen toepasbare consistente lijn te destilleren', schrijft ze in de Kamerbrief.

Daarom is een kortgedingprocedure niet geschikt, redeneert Wiersma. Het onderwerp gaat gemoeid met veelal uitgebreide, relevante wetenschappelijke en technische feiten, omstandigheden en bewijsmiddelen. Die kunnen volgens haar vanwege 'de aangevoerde spoedeisendheid' niet volledig en naar juiste waarde worden beoordeeld.

Een bodemprocedure acht de minister meer geschikt, omdat daarin meer tijd is om de wetenschappelijke en technische aspecten te doorgronden. Bovendien zal daarin waarschijnlijk rekening worden gehouden met de recente uitspraken van het Europees Hof die handvatten bieden voor de rechterlijke toetsing en de omvang daarvan. Het is vooralsnog afwachten wanneer het tot een dergelijke bodemprocedure komt.

Voorzorgbeginsel bij beoordeling

Wiersma gaat in haar Kamerbrief ook in op het voorzorgbeginsel bij de beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen. Het Europees Hof heeft in recente arresten aangegeven dat een nationale beoordelingsautoriteit – in Nederland het Ctgb – beoordelingen mag en soms zelfs moet herzien als op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid van mens of dier of voor het milieu blijkt.

Nieuwe relevante wetenschappelijke publicaties over een stof of middel kunnen ook aanleiding zijn voor een tussentijdse herbeoordeling van een stof of middel. Dit kan leiden tot het voorschrijven van aanvullende beschermende maatregelen, het aanpassen of zelfs intrekken van de goedkeuring van stoffen of de toelating van middelen.

Met de arresten heeft het Europees Hof de manier waarop het voorzorgbeginsel is vervat in de verordening verder verduidelijkt. Het Ctgb heeft de werkwijze hierop aangepast, schrijft Wiersma.

De Tweede Kamer debatteert volgende week woensdag (27 november) met minister Wiersma over gewasbescherming. In aanloop daarnaartoe roept LTO Nederland de bewindsvrouw op de inzet op het verduurzamen van gewasbescherming te blijven ondersteunen.

'Aan de productie van goed voedsel en mooi groen worden evenwel steeds striktere eisen gesteld, waardoor het steeds moeilijker wordt deze te produceren. Daarmee dreigen we de oogst met het onkruid weg te maaien', zegt Ron Mulders, portefeuillehouder Gezonde Planten bij LTO.

Lege gereedschapskist

Zorgen zijn er over het steeds leger raken van de gereedschapskist waarmee boeren en tuinders ziekten en plagen kunnen bestrijden. 'Om de ontwikkeling naar nog duurzamere teeltsystemen te versnellen is actieve ondersteuning van onze overheid essentieel', stelt Mulder.

LTO vraagt de overheid om urgente aandacht voor voldoende budget voor de inzet van LTO en NAJK in het behalen van de doelen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027. Ook hamert de belangenbehartiger op het belang van genoeg budget voor de uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030. Tenslotte pleit ze voor effectieve financiële en beleidsmatige ondersteuning van ondernemers die verduurzamen en het opheffen van overbodige en contraproductieve nationale koppen op Europese regelgeving.