Coöperatie geeft boekweitteelt duw in de rug

Het doel is volgens de initiatiefnemers te halen door een aan- en verkoopcoöperatie op te zetten die de teelt begeleidt en daarnaast boekweit levert. Het vergt wel aanbod in een vorm waar de afnemer om vraagt: gangbaar, biologisch of biologisch-dynamisch, geschoond, gepeld, als gries of meel, of alleen de doppen.

'Met de gewenste kwaliteit en de hoeveelheid op het gevraagde moment. Alles uiteraard van Nederlandse bodem', zegt voozitter Kees Sijbenga van de coöperatie en boekweitteler in het Drentse Hooghalen.

Het zwaartepunt van de boekweitteelt ligt weliswaar in Noord-Nederland, maar er is zeker ook nog ruimte elders, stelt Sijbenga. 'Ook uit de andere provincies zijn leden welkom. De verwerkingsmachines zijn er al. We moeten nu nog onze pakken meel en andere producten, zoals grutten, in de winkels zien te krijgen. Dat lukt alleen door voldoende aanbod te creëren, anders gebeurt er niets. De Nederlander moet weer boekweit eten.'

De coöperatie werkt aan een centraal verwerkingspunt, waarschijnlijk ergens in het noorden van het land. Volgens adviseur Peter Brul zijn er in Nederland nu zo'n 35 boekweittelers, waarvan ongeveer de helft zich in Drenthe bevindt.

'Zeker in het biologische segment is nog ruimte', stelt Brul. 'Daar is de consument ook meer geïnteresseerd in een lokaal product. Bij de afzet van gangbare boekweitproducten zijn we wat voorzichtiger. Dit omdat je dan in de grotere supermarkten terecht moet zien te komen.'

Via het project 'Herintroductie van boekweit in Drenthe' telen ruim dertig akkerbouwers sinds 2022 elk jaar ruim 100 hectare boekweit. Het is een milieuvriendelijke en extensieve teelt die door de lange bloeiperiode bijdraagt aan meer biodiversiteit. 'Met de coöperatie kunnen we de afzet verder organiseren om opschaling van de teelt te stimuleren', zegt de projectleider.

Voordelen van boekweit

Boekweit verrijkt het landschap, is een bijenplant bij uitstek, heeft weinig bemesting nodig, is niet gevoelig voor ziekten en plagen en is een makkelijke teelt, somt Brul de voordelen op. 'Boekweit is glutenvrij en rijk aan antioxidanten en vezels. Dat interesseert afnemers.'

Om het areaal boekweit in Nederland op te schalen, is een verdienmodel voor telers noodzakelijk. 'Om te concurreren met graanteelt, streven we naar een opbrengstprijs van 1,20 euro per kilo boekweit. Bij een gemiddelde opbrengst van 2 ton per hectare levert dat 2.400 euro per hectare op', becijfert Brul.

Hij ziet kansen om boekweit te telen nabij Natura 2000-gebieden of voor inzaai op stroken binnen de GLB-voorwaarden. Daarvoor is het belangrijk dat boekweit als rustgewas wordt aangemerkt. 'Ook dat stimuleert.'