Meer organisch stof niet gunstig voor benutting stikstofkunstmest

Het onderzoek dat is uitgevoerd binnen de publiek-private samenwerking Beter Bodembeheer, wijst juist uit dat bij aanvoer van meer organische stof en bij hogere organische stofgehaltes in de bodem de stikstofbenutting van de kunstmest afneemt en de stikstofverliezen toenemen. De resultaten van het betreffende onderzoek zijn gepubliceerd in het rapport 'Organische inputs en stikstofbenutting'.

Doel van het onderzoek is bekijken of de stikstofbenutting door het gewas verhoogd kan worden om daarmee stikstofverliezen te beperken. Tegelijkertijd is er de wens om meer organische stof vast te leggen in de bodem voor het binden van koolstof, het verbeteren van de bodemstructuur en de bodem weerbaarder te maken tegen klimaatverandering.

Potproeven en uitspoelingsproef

Omdat volgens de onderzoekers kringlopen van koolstof en stikstof nauw met elkaar verbonden zijn, kan het toedienen van meer organische stof effect hebben op zowel vastlegging als verliezen van minerale stikstof.

Daarom is in drie potproeven, een uitspoelingsproef in Vredepeel en Lelystad en in een literatuurstudie onderzocht hoe vers toegevoegd organisch materiaal en de al in de bodem aanwezige oudere organische stof, de stikstofbenutting en de stikstofverliezen beïnvloedden.

In alle proeven zijn de stikstofhoeveelheden in zowel het gewas als in de bodem gevolgd. De conclusies in het onderzoeksrapport laten zien dat uit de proeven naar voren komt dat hoge concentraties stikstof in de bodem, na toediening van kunstmest, sterk kunnen worden verlaagd door verse, organische toevoegingen, zoals stro.

Dit vermindert het uitspoelingsrisico, maar dat gaat wel gepaard met een aanzienlijk verminderde stikstofopname en verminderde gewasgroei.

Nauwelijks voordelen van betere bodemkwaliteit

De bodemkwaliteit, uitgedrukt in potentieel mineraliseerbare stikstof, stikstof in microbiële biomassa, en hoeveelheden schimmels en bacteriën was aanzienlijk hoger bij de behandelingen met meer organische stof en bij toediening van stro. Mogelijke voordelen daarvan, zoals minder uitspoeling en betere bodemstructuur, kwamen in geen van de proeven tot uitdrukking in een hogere kunstmestopname door het gewas of een hogere gewasproductie.

Uit de proeven blijkt dat een langetermijnbeheer gericht op de opbouw van een hoger organisch stofgehalte, niet helpt om het verlies van toegediende kunstmest te verlagen en de kunstmestbenutting door het gewas te verhogen. De onderzoekers melden dat dit wordt ondersteund door de in het rapport opgenomen literatuurstudie, die resultaten samenvat uit een aantal recente meta-analyses.