Twee schoffels en een spotsprayer houden perceel vrij van onkruid

'Moet je eens kijken hoe mooi dit perceel cichorei erbij staat', glundert Noud van Gog terwijl hij een paar planten uit de grond trekt. De teler en loonwerker in het Noord-Brabantse Liessel is te spreken over de geslaagde onkruidbestrijding. Hij werkte dit jaar voor het eerst met een ARA-spotsprayer van Ecorobotix en combineerde dat met twee schoffelmachines.

De combinatie van deze spotsprayer met een beetje chemie en mechanische onkruidbestrijding blijkt genoeg om in ieder geval cichoreipercelen zuiver te houden. Daarmee bespaart Van Gog enerzijds op spuitmiddelen en kosten, anderzijds wordt door de plaatsspecifieke onkruidbestrijding het gewas niet geraakt en dat komt de opbrengst ten goede. 'De cichorei heeft weinig meer te lijden', stelt de Brabander.

Van Tilburg tot aan het Limburgse Tegelen levert Van Gog als loonwerker diensten aan telers op zo'n 580 hectare cichorei en 710 hectare suikerbieten. De ondernemer nam het bedrijf acht jaar geleden over van zijn oom Jan, die nog altijd meedraait. Zijn oom was eind jaren tachtig cichoreiteler van het eerste uur en toen al actief in de bietenteelt.

Het werk zet Van Gog rond samen met een aantal freelancers, waarvan een als vaste zzp'er werkt op het bedrijf. 'Er is niet het hele jaar door elke dag werk voor iedereen, vandaar dat ik werk met zzp'ers. Dat bevalt goed, ik kan ze alles laten doen. Het zijn allemaal goede jongens met zand onder de nagels.'

Inmiddels bestiert hij een van de grootste loonwerkbedrijven in de cichoreiteelt. Met steeds weer nieuwe machines past Van Gog zijn bedrijf aan op constante veranderingen om de teelt toekomstbestendig te houden. Omdat cichorei een relatief kleine teelt is, worden er nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen voor ontwikkeld. Sterker nog: het middelenpakket wordt alleen maar kleiner.

'We hebben altijd vooropgelopen in mechanische onkruidbestrijding en dat betaalt zich uit. Daarom weet ik zeker dat we de cichorei- en bietenteelt in de benen kunnen houden', stelt Van Gog. Hij verbouwde dit jaar, naast het loonwerk, zelf 40 hectare bieten en 30 hectare cichorei.

Goed te combineren

Volgens Van Gog zijn deze wortelgewassen goed met elkaar te combineren. 'De teelten hebben veel van elkaar weg en ook qua mechanisatie gaat het goed samen. Door een paar kleine aanpassingen kunnen we voor beide gewassen dezelfde rijafstand hanteren. Zaaien en schoffelen doen we met twaalfrijige machines, rooien met zesrijers.'

In de werktuigenloods staan drie rooimachines. Twee rooiers worden ingezet in zowel de bieten- als de cichoreiteelt. Ze zijn vrij makkelijk om te bouwen. Met één machine kan het bedrijf alleen bieten rooien.

Van Gog verzorgt het loonwerk van A tot Z, uitgezonderd mestrijden. Ploegen doet hij op aanvraag. De meeste klanten ploegen hun land zelf. Dat betekent dat het loonwerk bij Van Gog in het voorjaar meestal begint met het land klaarleggen, doorgaans gebeurt dat met een rotorkopeg. 'In de cichorei passen we bij zaai een rijenbespuiting toe met de bodemherbicide Kerb Flo', zegt de ondernemer.

'Voordeel van de toepassing in de rij is dat je het middel brengt op de plek waar het nodig is en dat je hoger kunt doseren. Doordat de bodem afgelopen voorjaar vochtig was, werkte het perfect. In de rij stond er vanaf het begin een stuk minder onkruid dan tussen de rijen', geeft Van Gog aan.

Op het moment dat het gewas mooi boven staat, haalt de Brabander de Einbock Chopstar-Twin-schoffel uit de schuur. Bij de eerste ronde schoffelt deze zeer dicht langs de net opgekomen plantjes die in de rij staan. Het parallellogram gaat dus niet tussen de rijen door om het onkruid te verspreiden, maar bovenover de gewasrijen.

'We schoffelen met deze machine totdat we er niet meer tussendoor kunnen', zegt Van Gog. In die fase is het tijd om de IC-Weeder AI van Steketee achter de trekker te koppelen. Dit is een cameragestuurde schoffel die met beweegbare messen ook in de rij kan schoffelen.

Op basis van grootte, structuur en kleur kan de schoffel onderscheid maken tussen de cichoreiplant en onkruid. Achterop de machine zorgen vingerwieders voor het verwijderen van onkruid tussen de rijen.

Zo lang mogelijk mechanisch

Met de combinatie van de schoffel en vingerwieders probeert Van Gog zo lang mogelijk door te gaan, zodat de spotsprayer ook zo min mogelijk hoeft te worden ingezet. De tank van de spotsprayer vult de ondernemer met Kerb Flo, Frontier Optima, Titus, Safari of Oblix 500 SC. De spuitdop gaat alleen open als de machine iets anders groens dan cichorei ziet.

'Je kunt hier wel zien dat de spotsprayer net niet alle onkruiden heeft herkend', wijst Van Gog aan bij het perceelsbezoek. 'Het algoritme voor cichorei is grotendeels klaar, de spotsprayer mist nog net dat laatste beetje. Maar het onkruid staat niet meer als haren op een hond.' Hij heeft de spotsprayer afgelopen seizoen alleen nog in zijn eigen cichorei ingezet. In de meeste percelen heeft hij twee rondjes gedaan.

De ondernemer schat in dat hij voor 80 tot 90 procent aan middelen heeft bespaard. 'Dat scheelt gigantisch in de kosten. Belangrijk is wel om er op tijd bij te zijn. Het onkruid moet niet hoger worden dan ongeveer 15 centimeter.'

Minder tijd in bieten

Van Gog weet uit ervaring dat je in cichorei meer gelegenheid hebt om te schoffelen dan in suikerbieten. 'Bieten groeien harder, waardoor je vaak in kortere tijd je slag moet slaan.' Voordeel is wel dat er voor bieten meer middelen in de kast staan om, wanneer nodig, chemisch in te grijpen.

'Maar ik begin steeds meer een hekel te krijgen aan spuiten. De middelen worden slapper, waardoor we vaker het land op moeten. En je remt de groei van het gewas. Of ik er nou 1, 5 of 10 ton opbrengst af spuit weet ik niet, maar het is sowieso zonde', vindt Van Gog. Hij krijgt er dan ook echt een kick van dat hij onkruid in cichorei met een beetje chemie en veel mechanisch werk de baas kan.

'Ik ben blij dat we ons flink in de mechanische mogelijkheden hebben verdiept. Er komen telkens weer innovaties bij, dat is alleen maar goed. We beoordelen iedere winter weer welke machines het best bij ons passen. Nee, we steken zeker niet onze kop in het zand.'

Van Gog geeft toe dat hij cichorei telen mooier vindt dan bieten, juist omdat het een kleinere teelt is en het net iets meer specialistische kennis vraagt. Cichorei is een moeilijke kiemer. Daarom is de fase rondom de opkomst een belangrijk aandachtspunt. 'Komt cichorei vlot boven en blijft het onkruid beheersbaar, dan is de teelt al voor 80 procent geslaagd', weet hij.

Volgens de teler is het bij cichorei belangrijk om in het voorjaar waar mogelijk het landwerk zo snel mogelijk achter elkaar te doen. 'Als de boer 's morgens ploegt, staan wij in de middag klaar om te kopeggen en zaaien. De kunst is om het zaad zo lang mogelijk in het vocht te laten liggen. Zeker als daarna een drogere periode wordt voorspeld.'

Zo vlak mogelijk zaaibed

Cruciaal is om met de kopeg het zaaibed zo vlak mogelijk te krijgen, waardoor het gewas egaal opkomt, het onkruid beter te bestrijden is en het rooiwerk zo goed mogelijk kan verlopen. 'Verder is het na zaaien een kwestie van afwachten. Het scheelt dat we hier op de zandgronden weinig of geen last hebben van korstvorming', zegt Van Gog.

De opkomst en stand van cichorei was goed in de afgelopen twee groeiseizoenen, met zachtjes gezegd meer dan voldoende vocht. 'Cichorei kan goed tegen veel water. Helaas zorgde de grote neerslaghoeveelheid afgelopen voorjaar ervoor dat we meer last hadden van ganzen en duiven. Ik verwacht tenminste dat het met de nattigheid te maken heeft', aldus de ondernemer.

Oost-Brabantse telers mogen wel duiven schieten en maar enkele soorten ganzen. Terwijl ganzen de grootste schade aanrichten. 'Duiven pikken er alleen een paar blaadjes af. Daarvan kan het gewas wel herstellen. Maar ganzen trekken ook grotere cichoreiplanten overhoop.'