'We gaan het hier in Zuidwest-Drenthe steeds meer samen doen'

Er komt nogal wat af op de boeren en tuinders in Zuidwest-Drenthe. In het buitengebied in de driehoek tussen Steenwijk, Meppel en Hoogeveen is het niet alleen vaak prima boeren, het is ook een gewilde regio om te wonen, werken of recreëren. Plannenmakers laten ook daarom steeds vaker hun oog vallen op de regio als het gaat om zaken als woningbouw, het opwekken van duurzame energie, versterken van natuurwaarden of bufferen van hemelwater.

Die ontwikkelingen maken dat de bijna achthonderd agrarische bedrijven steeds meer rekening houden met invloeden van buitenaf. Terwijl ze zelf ook zo hun plannen en behoeften hebben en zicht willen houden op ontwikkelperspectief.

Gemeenten, waterschap, provincie en natuurbeheerders willen graag weten welke kant het opgaat met de agrarische sector in het gebied, merkt ook afdelingsvoorzitter Maarten Rosink van LTO Noord Zuidwest-Drenthe en mede-initiatiefnemer van de landbouwvisie. 'Er komt van alles op de sector af, maar het ontbrak tot nog toe alleen aan een gezamenlijk antwoord vanuit de sector zelf', stelt hij.

'Waar willen we als agrariërs met elkaar naartoe, waar liggen de behoeften en wat zien wij als de grootste knelpunten om daaruit te komen?' Door het samenvoegen van lokale LTO-afdelingen, alle commotie rond stikstof en de onzekerheid over de toekomst van het platteland was het er volgens Rosink nog niet van gekomen om daar een goed antwoord op te kunnen geven.

'Om toch goed beslagen ten ijs te komen, bijvoorbeeld over onze bijdrage aan de energietransitie, hebben we twee jaar geleden besloten een landbouwvisie op te stellen', stelt de afdelingsvoorzitter.

Draagvlak vergroten

Daarbij werd er nadrukkelijk voor gekozen alle agrariërs in het gebied de mogelijkheid te geven input te leveren, dus ook de niet-LTO-leden. 'Die breedte is belangrijk om het draagvlak zo groot mogelijk te krijgen', zegt projectleider Marlous Rosegaar, vanuit de Gebiedscoöperatie Zuidwest Drenthe bij het proces betrokken als regisseur.

'Uiteindelijk deed 16 procent van de bedrijven mee aan de enquête. Er was veel animo voor de zeven bijeenkomsten die we hielden. We namen interviews af en er was een meeleesgroep', vertelt Rosegaar. 'Alles bij elkaar geeft het een goed beeld van wat er leeft in het gebied.'

De ondernemers kregen vragen voorgelegd over thema's als bodem en water, grondmarkt, stikstof, verdienmodellen en relatie tussen bedrijf en omgeving. In de twintig interviews die zijn gehouden, werd dieper ingegaan op de specifieke behoeften per bedrijfstype.

Rosink: 'Boeren voelden zich de afgelopen jaren niet serieus genomen. Maar je kunt niet blijven actievoeren. Je merkt dat er na een roerige periode met acties en onzekerheid behoefte is om te discussiëren over hoe het nu verder moet.'

Rugdekking creëren

Een gezamenlijke landbouwvisie biedt volgens Rosink de rugdekking om mee terug te gaan naar de overlegtafel. 'Wat opvalt is dat de ondernemers ondanks alles positief blijven, naar voren kijken. Ze geven aan wat ze niet willen, maar ook wat ze wel zien zitten, al is dat vaak ook lastig. Centraal in de gesprekken stond dat de landbouw op de bedrijven de hoofdactiviteit moet blijven. Daar moet het worden verdiend.'

Een andere duidelijke uitkomst is volgens Rosink en Rosegaar dat de agrarische bedrijven in Zuidwest-Drenthe bereid zijn tot samenwerken. 'We gaan het hier steeds meer samen doen. Boeren zien dat ze samen verder komen dan als individu. Of het nu gaat om het opwekken van biogas via monomestvergisting, aanbieden van groenblauwe diensten of verwerken van bermgras', zegt procesregisseur Rosegaar.

Dat die gezamenlijke activiteiten lang niet altijd even makkelijk verlopen is ook een feit, stelt Rosink vast. 'Er zijn verschillende initiatieven in het gebied om biogas op te werken tot groen gas. Maar die lopen tot nu toe bijna altijd aan tegen problemen bij het aanleggen van infrastructuur voor transport en bij het verkrijgen van financiering. Ook de relatie met de beheerders van natuurterreinen is soms moeizaam. Het moet wel van twee kanten komen.'

Vooruitkijken

Volgens Rosegaar zit de winst van een regionale landbouwvisie niet alleen in het concreet maken van de wensen van de agrariërs en de kansen die zij zien in het gebied. Je kunt zo ook samen vooruitkijken. 'Plannen maken voor je bedrijf is normaal, maar als collectief gebeurt dat niet zo vaak. Dat je zo overeenkomsten kunt benoemen, werkt motiverend.'

Op deze manier wordt duidelijk dat er niet alleen verschillen zitten in de regio, maar ook gedeeld belang, vervolgt Rosegaar. 'Boeren rond Meppel hebben bijvoorbeeld behoefte aan het tegengaan van wateroverlast. Dat legt een verbinding met het stroomopwaarts gelegen gebied rond Hoogeveen.'

Gevraagd naar een rode draad uit de Landbouwvisie Zuidwest-Drenthe 2025-2050, komt Rosink tot een opsomming. 'Het valt niet in één zin te pakken. Het is duidelijk dat de primaire productie op het bedrijf voor het hoofdinkomen moet zorgen, dat boeren en tuinders serieus willen worden genomen. En dat we dan open staan voor wat anderen aandragen, mits de lusten en lasten eerlijk worden verdeeld.'

Kortom: ondanks alles blijft de grondhouding positief. 'Geef ons de keuze om mee te doen, dan willen we de handschoen die ons wordt toegeworpen wel oppakken', geeft de afdelingsvoorzitter aan.