NVWA waarschuwt voor risico besmet zaaigoed na vondst bacterieziekte in bonen

Volgens de NVWA is de vondst een toevalstreffer. De besmetting is door de autoriteit vastgesteld tijdens kwaliteitscontroles van zaaigoed. Daarbij zijn drie verschillende importpartijen positief getoetst voor deze bacterie. In 2023 en 2024 zijn meerdere importpartijen zaaigoed van bonen besmet bevonden door lidstaten van de Europese Unie (EU). De NVWA waarschuwt voor een hoog risico en zet in op meer controles om nieuwe uitbraken te voorkomen.

Cff is al langer een quarantaineplantenziekte voor de EU. Daarnaast zijn er veel derde landen die de bacterie als quarantaineziekte hebben gereguleerd. De bacterie is ruim honderd jaar een belangrijke verwelkingsziekte van bonen in de Verenigde Staten. De incidentie varieert sterk per jaar afhankelijk van de lokale weersomstandigheden en controlemaatregelen.

Warme en vochtige zomers

De NVWA licht toe dat de Cff-bacterie vooral goed gedijt bij warme en vochtige zomers. Zaadoverdraagbaarheid is vooral bekend van bonen en de bacterie kan tot ruim twintig jaar in zaaigoed aanwezig blijven. Behalve in bonen kan de bacterieziekte ook voorkomen in bijvoorbeeld sojabonen, erwten, tuinbonen en kikkererwten. Cff kan overleven op waardplanten als granen en onkruiden.

Bij een vondst door de NVWA wordt het perceel afgebakend, het complete gewas vernietigd en geldt tenminste een teeltverbod voor alle vlinderbloemige gewassen voor de volgende twee jaar. Ook worden hygiënische maatregelen getroffen. Besmette zaadpartijen worden vernietigd. Bij onderschepping bij import kunnen zendingen worden geretourneerd.

Vanaf begin 2025 zal de NVWA een groot aantal importzendingen van bonen onderwerpen aan een laboratoriumtoetsing om nieuwe uitbraken te voorkomen. Vanuit Europese regelgeving zijn lidstaten verplicht dergelijke controles risicogericht uit te voeren. Controlekosten moeten in rekening worden gebracht bij de importeurs.

Tot slot meldt de autoriteit dat binnen de EU wordt nagedacht over een gezamenlijke importtoetsing van bonenzaden door alle lidstaten. Op basis van de ervaringen van deze importcontroles kan worden besloten om structureel laboratoriumtoetsing in landen van herkomst te laten plaatsvinden.