Chitwoodi is als Russische roulette voor pootgoedtelers

'Het lijkt wel op Russische roulette', verklaarde een pootgoedteler vorige week tijdens de pootgoedavond van LTO in het Flevolandse Espel. 'Het grote risico om een besmetting op te lopen, maakt dat het voor ons wellicht verstandiger is om fritesaardappelen te telen. Dat levert momenteel voldoende op en je loopt niet de kans dat je een oogst bijna volledig kunt weggooien. Ik ken meerdere pootgoedtelers in deze regio die er net zo over denken.'

De pathogene aaltjes M.chitwoodi en M.fallax zijn quarantaine (Q)-organismen. Als pootgoedpartijen besmet zijn, dan verliezen ze hun pootgoedstatus. Besmette partijen kunnen onder streng toezicht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) alleen nog worden afgezet als consumptieaardappelen of als veevoer. Maar in de praktijk zijn deze afzetmogelijkheden beperkt en als pootgoed bij het inschuren is behandeld tegen bewaarziekten, mag het niet meer worden gebruikt voor humane en dierlijke consumptie.

De grootste problemen met Mcf in Nederland komen behalve in delen van de Noordoostpolder vooral voor in de Kop van Noord-Holland en op Texel. De laatste jaren worden ook regelmatig besmettingen gevonden in de rest van het land voornamelijk op de lichtere gronden. Sinds 2019 is er een beleid waarbij de NVWA rond een besmetting een gebied met een straal van 1 kilometer aanwijst waarvoor geldt dat pootgoed verplicht moet worden getoetst op Mcf.

Visuele beoordeling

Als pootgoed dan niet besmet blijkt, wordt het aangewezen gebied weer vrij verklaard van Mcf met uitzondering van het perceel waar de vondst is gedaan. De toetsing door de NAK, in opdracht van de NVWA, gebeurt met de PCR-methode, eventueel gevolgd door een graaddagentoets als bevestiging van een besmetting via visuele beoordeling. Buiten de aangewezen gebieden wordt in een survey steekproefsgewijs ook pootgoed getoetst op Mcf.

De betreffende pootgoedteler in Espel vraagt zich af waarom een dergelijke intensieve toetsing nodig is. 'Op deze manier gaat de pootgoedteelt verdwijnen uit teeltgebieden waar de druk van chitwoodi hoog is, terwijl er juist een tekort is aan pootaardappelen.' LTO-bestuurder Peter Berghuis vertelt hem dat hij niet hoeft te rekenen op een soepeler toetsingsbeleid voor Mcf.

Verplichting voor lidstaten

'Brussel zal dat niet accepteren, omdat het hier gaat om Q-organismen. Het toetsen daarop is een verplichting voor de lidstaten. Maar ook als Nederlandse sector willen we naar onze buitenlandse afnemers kunnen aantonen dat we gezond en veilig pootgoed afleveren. Dit beleid is niet zaligmakend, maar beter dan het cirkelbeleid dat we eerder hadden', vindt Berghuis. Hij krijgt bijval van Mario van Sabben, fytosanitair inspecteur bij de NVWA en ook aanwezig op de pootgoedbijeenkomst.

Volgens Van Sabben blijkt de noodzaak van een intensief toetsingsbeleid uit het aantal besmettingen van M.chitwoodi en M.fallax dat alleen maar toeneemt. 'In de steekproeven die buiten de aangewezen gebieden worden uitgevoerd, vinden we op 1 procent van de bedrijven besmettingen van Mcf in pootgoed. Het gaat hier weliswaar vaak om lichte besmettingen, maar het laat wel zien dat we het probleem aan het verplaatsen zijn naar andere teeltgebieden.'