Zonder uniforme brondata geen betrouwbare KPI's voor varkenshouderij

De Hoeve Innovatie deed vorig jaar samen met een groot aantal partijen onderzoek naar KPI's voor een duurzame varkenshouderij. Om ervaring op te doen, cijfers inzichtelijk te maken en terugkoppeling te krijgen van de ondernemers is met 25 bedrijven een pilot uitgevoerd. Daarnaast zijn interviews gehouden en workshops georganiseerd met diverse belanghebbenden.

In algemene zin geldt dat er in de varkenshouderij al veel data beschikbaar zijn. Een deel daarvan is onafhankelijk en geborgd en een deel is gebaseerd op vertrouwen en goed ondernemerschap. Die combinatie geeft een goed beeld van een aantal van de hoofdthema's – met name circulariteit en klimaat – die wat makkelijker cijfermatig te onderbouwen zijn. Dit stellen mede-eigenaar Marion Kunstt-Verhoeven en innovatiemanager Anne-Marie van Bussel-Van Lierop van De Hoeve Innovatie, de opstellers van het rapport.

Het derde hoofdthema in het rapport is gezondheid. De andere thema's vragen volgens de opstellers van het rapport enerzijds nog aandacht (waterkwaliteit, bodemkwaliteit, biodiversiteit), zijn in ontwikkeling (luchtkwaliteit) of zijn wettelijk al geregeld en geborgd (volksgezondheid, voedselveiligheid).

Belang goede afspraken

Uit het onderzoek van De Hoeve Innovatie blijkt dat een deel van de brondata voor diverse hoofdthema's kan worden gebruikt. 'Dat laat meteen zien dat het maken van goede afspraken over rekenmethodes en interpretatie erg belangrijk is. Binnen de varkenssector zijn niet op alle bedrijven en in alle ketens dezelfde brondata aanwezig', schrijven de onderzoekers.

Het kan voorkomen dat voor eenzelfde KPI van het ene bedrijf zeer betrouwbaar gemeten waarden beschikbaar zijn en van een ander bedrijf een meer forfaitaire, ofwel geschatte, waarde. Kunstt en Van Bussel pleiten ervoor die mogelijkheid open te houden en 36 ondernemers de ruimte te geven daar naar eigen inzicht invulling aan te geven. 'Hoe betrouwbaarder een cijfer, hoe beter de ondernemer zelf beslissingen kan nemen', aldus de opstellers van het rapport.

Op het moment dat een varkenshouder de KPI-set heeft of krijgt moet er nog een belangrijke vervolgstap worden gezet: de vertaling van de KPI's naar het bedrijf en hoe die kunnen worden verbeterd, met inachtneming van de kosten en baten. Daarom zou het goed zijn proef te draaien met deze cijfers om ervaring op te doen en inzicht te krijgen in het niveau van de sector in Nederland, geven Kunstt en Van Bussel aan.

Methode dierdagdosering als voorbeeld

De schrijvers van het rapport wijzen op het belang van een veilige omgeving waarin een ondernemer brondata wil delen. Die rol zou een overkoepelend regieorgaan op zich kunnen nemen, dat ook gecertificeerd zorgt voor het borgen en verifiëren van de data en prestaties. Een en ander kan volgens Kunstt en Van Bussel aansluiten bij Holland Varken en net zo functioneren als de dierdagdoseringsmethode.

Tijdens het onderzoek ervoeren de onderzoekers dat de sector vertrouwen heeft in een aanpak met een eigen ketenregieorgaan dat zorgvuldig omgaat met de brondata. Op die manier kan op hoofdlijnen een score worden gedeeld met externe partijen zoals de overheid, lokale overheden of andere partijen. Om de uitwerking verder vorm te geven pleiten ze voor een platform waarin belangrijke partners uit de sector samenwerken.