'Handen uit de mouwen voor de kievit'

De regeringspartijen willen jaarlijks 500 miljoen euro uittrekken voor het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Niet minder dan een vervijfvoudiging van het budget. Het biedt kansen voor boeren op de wachtlijst of buiten de aangewezen gebieden. Maar er is meer nodig dan alleen geld.

De SGP wil vereenvoudiging. Boeren moeten aan allerlei eisen voldoen. Begrijpelijk. Maar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, die de subsidies uitbetaalt en controleert, komt te vaak met onnavolgbare foutmeldingen. Mede vanwege de overlap met de ecoregeling is door de bomen soms het bos niet meer te zien. Die overlap moet worden vermeden, bijvoorbeeld door het ontvlechten van het ANLb en de ecoregeling.

Minder controledruk

Ik pleit verder voor meer flexibiliteit en minder controledruk. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten worden nauwelijks op de vingers gekeken. Ze krijgen alle ruimte, bijvoorbeeld om al voor 15 juni te maaien als er geen vogels meer zitten. Zo niet bij boeren. Zij krijgen harde data die onvoldoende recht doen aan de natuurlijke dynamiek en een stapeling van controles. Ik zie graag meer vertrouwen in de collectieven. Respecteer hun jaarlijkse schouw.

De enorme budgetverhoging staat in de boeken vanaf 2026. Het lijkt mij verstandig om het extra budget voor 2026 uit te smeren over 2025 en 2026. Dan kunnen provincies en collectieven zich erop instellen. Daarnaast moet het Rijk provincies voldoende rugdekking geven om langjarige contracten te sluiten. Zes jaar is voor het opbouwen van goed natuurbeheer echt tekort. Bij goede contracten horen ook voorschotbetalingen. Twee jaar tussen het afspreken van een beheerpakket en de uitbetaling vind ik te lang.

Ook vind ik het vreemd dat de beloning voor agrarisch natuurbeheer niet verder komt dan karige vergoedingen. De markt betaalt niet voor agrarisch natuurbeheer, terwijl het een waardevolle maatschappelijke dienst is. Agrarisch natuurbeheer moet volwaardig (kunnen) worden beloond. Pas de staatssteunregels aan, zodat boven op het vergoeden van gederfde inkomsten en gemaakte kosten een extra financiële stimulans mogelijk is.

Vossen bejagen

Om kieviten en grutto's te behouden, is in ieder geval voor de korte termijn bejaging van vossen en andere predatoren nodig. Het houdt ook boeren en vrijwilligers enthousiast. Na vele uren werk in het veld wil je de dag erop geen leeggeroofde nesten aantreffen.

Ik kijk graag ook verder. Agrarische collectieven spelen een mooie verbindende rol op gebiedsniveau. Wat zouden zij kunnen betekenen bij het waterbeheer? Dat is eveneens een gebiedsopgave.

Afsluitend. Ik spreek boeren die afgeven op het natuurbeleid, maar ondertussen trots zijn op hun perceel kruidenrijk grasland. Landbouw en natuur horen bij elkaar en moeten we niet uit elkaar laten spelen. De politiek moet de positieve energie benutten. Voor nieuw elan op het erf en meer kieviten en grutto's in het veld.