Thom van Campen: 'We willen ondernemerschap weer in centrum zetten'

Het was een motie van Thom van Campen (34) die aanzet gaf tot het mestplan van de vorige landbouwminister Piet Adema. Ook in de nieuwe samenwerking met PVV, NSC en BBB benadrukt de Zwollenaar de urgentie daarvan. 'We hebben afgesproken alles op alles te zetten om een generieke korting te voorkomen.'

Mijn doel is voortdurend het verliezen van grip door de overheid voorkomen

Thom van Campen, Tweede Kamerlid voor de VVD

U was altijd kritisch op de Brusselse route om uit de mestcrisis te komen. Toch wordt daar nu de voornaamste oplossing gezocht.

'Klopt. Ik hoor het mezelf nog zeggen over de derogatie. Dat de vuist op tafel niet zou werken. Maar de Brusselse regelgeving is wel erg star. Waarom zou er geen derogatie kunnen komen voor bedrijven met blijvend grasland?

'Aan de andere kant voldoen we al heel lang niet aan de nitraatrichtlijn. We gaan al naar het achtste actieprogramma. En dan is het geen vanzelfsprekendheid of recht dat je opnieuw een derogatie krijgt.'

Aanvankelijk was BBB tegen een brede opkoopregeling, de VVD en NSC voor. Toch is dat in het hoofdlijnenakkoord opgenomen.

'Ook met een onvoorwaardelijke implementatie van het plan Adema komen we nog in de problemen. Tegelijkertijd staat ook in het coalitieakkoord dat we alles op alles zetten om een generieke korting te voorkomen.

'Daar hoort ook een eigen plan en een verhaal bij, hoe Nederland ervoor gaat zorgen dat het de doelen op waterkwaliteit gaan halen. En voor mij is opkoop en afroming van dierrechten in combinatie met een graslandsubsidie dan geen taboe.'

Voelt het nieuwe kabinet die urgentie ook?

'Ja. Wat er anders kan gebeuren, zagen we in 2018 met de fosfaatrechten. De geschiedenis herhaalt zich. Toen ging het over overschrijden van een plafond, nu over de hoeveelheid mest.

'We moeten zelf met een goed plan en voorstel komen waarin we aan de Europese Commissie laten zien dat het ons menens is om de waterkwaliteit te verbeteren. Het plan van aanpak van minister Adema is daar een voorzet voor.

'Maar als we ons alleen maar blind staren op dat Brusselse doel dan ben ik echt bang voor een koude sanering van de veehouderij. En dat wil ik niet op mijn geweten hebben. Dus vanuit daar moet er ook hulp komen.

Onlangs stemde VVD en NSC tegen het verhogen van de maximumsnelheid naar 130 kilometer oer uur. BBB wilde dit aan het kabinet overlaten.

'Dit ga je denk ik meer zien. Dit is de samenwerkingsvorm waar de vier coalitiepartijen voor hebben gekozen. Er staat een aantal uitgangspunten in het hoofdlijnenakkoord. Over wat niet op papier staat, is ruimte om draagvlak te zoeken bij andere partijen.

'Ik vind het niet uit te leggen dat wij het gaspedaal gaan indrukken, terwijl de PAS-melders letterlijk stilstaan en bedrijfsovernames van gezonde bedrijven niet door kunnen gaan. Dat vind ik echt krankzinnig.'

Wat betekent deze vorm van samenwerking voor het dagelijks werk in de Kamer?

'Je verrast elkaar niet. Ik kan van alles vinden van de wijze waarop er bezuinigd is op het transitiefonds. Dat is een veer die wij hebben gelaten in de onderhandelingen. Omdat wij twee, drie partijen tegenover ons troffen die pleitten voor afschaffing van het fonds.

'Ik vind het ook wel spannend. Wij als woordvoerders weten elkaar heel goed te vinden en dat is belangrijk bij politieke samenwerking. Het wordt natuurlijk wel een uitdaging hoe we de knelpunten rond mest, waterkwaliteit en stikstof gaan oplossen. Daar zullen we het kabinet kritisch op bevragen en anders zelf met voorstellen komen.

'Mijn doel is voortdurend het verliezen van grip door de overheid voorkomen. Boerenfamilies mogen niet het slachtoffer worden van Haagse wanbeleid.'

Wat is voor de VVD een prioriteit in de komende kabinetsperiode?

'Wat ik mooi vind, is dat we het ondernemerschap op het boerenbedrijf echt weer heel stevig in het centrum gaan zetten door van middelenbeleid over te stappen op doelsturing en van depositiebeleid naar emissiebeleid.

'Als we dat nou eens voor elkaar krijgen de komende jaren, dan zetten we mooie stappen. Ik vind het ook rechtvaardiger in de uitleg.'

Het reduceren van stikstof komt ook met doelsturing ten gunste aan natuurherstel en niet per se aan bedrijfsuitbreiding. Is er wel een economische stimulans voor een boer?

'Dat is heel lastig economisch te kwantificeren. Het kan namelijk ook betekenen dat we de komende tien jaar toegaan naar een stapsgewijze afbouw van de emissieruimte. Dat doen we in de industrie ook.

'Als je daar technieken tegenover zet, kan een boer daaraan werken. We hebben met elkaar afgesproken dat we in 2035 ervoor zorgen dat 74 procent van de kwetsbare natuurgebieden onder de kritische depositiebeleid terechtkomt. Ook deze coalitie zegt daar ja tegen.

'Wat je niet gebiedsgericht doet, zal je generiek moeten doen. Dan krijg je ruimte om de PAS-melder te legaliseren en het ingewikkelde systeem met de kritische depositiewaarde (KDW) te verruilen voor een rekenkundige ondergrens.'

Samen met Eline Vedder (CDA) en Harm Holman (NSC) bent u rapporteur voor het achtste programma Nitraatrichtlijn. Wat houdt dat in?

'We doen dit namens de hele landbouwcommissie. De Europese Commissie komt in 2025 met een herziening van de nitraatrichtlijn. Daarop willen we goed voorbereid zijn op de momenten dat we invloed kunnen uitoefenen.

'We gaan onder meer inventariseren wat de plannen zijn voor bijvoorbeeld renure en de vaste Europese mestnorm van 170 kilo stikstof per hectare. Wij willen eigenlijk naar een 'doelsturingsachtige' norm in de nieuwe nitraatrichtlijn.'