Greenpeace springt in de bres voor aardappeltelers

'Er wordt genoeg verdiend aan frites', stelt Jasper Roubos, voorzitter van de Producentenorganisatie Consumptieaardappelen (POC). 'Nu krijgen telers 6 cent per bakje frites, als dat 10 cent zou zijn dan geeft dat al veel meer ruimte om de aardappelteelt toekomstbestendig te maken, ook voor familiebedrijven.'

Roubos reageert op het onderzoeksrapport van Greenpeace België over de oneerlijke verdeling van de winsten in de fritesindustrie. De strekking is dat aardappeltelers onvoldoende profiteren van de grote winsten die fabrikanten maken. Dit terwijl volgens de milieuorganisatie juist de telers de risico's dragen van klimaatextremen en de toenemende maatschappelijke druk.

Roubos is niet verrast dat juist Greenpeace opkomt voor de aardappeltelers. 'De verruiming van de kartelwet in Europa en de mogelijkheid om als producentenorganisatie zoals POC grootschalig aanbod te bundelen, is te danken aan groene partijen. Zij willen een vuist maken tegen de grote multinationals die de dienst uitmaken.'

Nuanceverschillen

Ook LTO-bestuurder Hendrik Jan ten Cate snapt wel dat Greenpeace bezorgd is over de verhoudingen in de fritesketen. 'De industrie is hard gegroeid en ook wij merken dat de afstand tussen teler en fabriek veel groter is dan voorheen. De grote bedrijven zijn meer internationaal ingesteld en als er iets speelt dan komt het juridisch aspect al snel om de hoek kijken.'

De situatie voor Nederlandse telers is volgens Ten Cate deels vergelijkbaar met die van hun Belgische collega's, maar er zijn ook nuanceverschillen. Hij wijst op de betere voorwaarden als het gaat om verplicht leveren in geval van calamiteiten.

LTO maakt namens de telers leveringsafspraken met Vavi, de vertegenwoordiger van de verwerkende industrie. Ten Cate zegt dat er in nieuw overleg meer aandacht is voor een betere beloning voor het afdekken van klimaatrisico's.

'Wij pleiten nu voor contractvormen waarbij per hectare niet is vastgelegd hoeveel tonnen je voor een bepaalde prijs kunt vastleggen, maar welk percentage van de oogst je contracteert. Het gaat erom dat we een eerlijke prijs krijgen zowel in jaren met hoge opbrengsten als in jaren dat de tonnen tegenvallen.'

Cultuurverandering

Roubos benadrukt de meerwaarde van solidariteit en vindt het tijd voor een cultuurverandering. 'Boeren zijn nog steeds bereid om hard te werken voor weinig geld en de industrie maakt daar misbruik van.

Zowel in België als ook in Nederland onderhandelen de fabrikanten het liefst individueel met telers. Als POC bieden wij de telers een laagdrempelig loket om samen een betere onderhandelingspositie te realiseren. Het uitgangspunt is dat wij gelijkwaardige partners zijn.'

Dat telers zich nu rijk rekenen met 40 procent stijging van de contractprijzen, begrijpt Roubos niet zo goed. Volgens hem draaien de fabrikanten megawinsten en gebruiken ze dat vooral om te investeren in nieuwe productielijnen.

'Nu profiteren we nog van een vragende markt. Maar dat kan zo weer anders zijn als het groeiseizoen wel goed is en er meer kilo's groeien. Dan moeten wij het weer doen met lage prijzen omdat de industrie nog steeds alle touwtjes in handen heeft.'