Voorspelling: landbouwproductie lager, verdiensten op peil

ABN Amro verwacht dat dit jaar, net als 2023, relatief gunstig wordt voor de agrarische sector. Dat komt door hoge, stabiele prijzen en lagere kosten.

Het natte weer is daarbij wel een onzekere factor. De agrospecialisten van de bank voorspellen dat de productie in de land- en tuinbouw dit jaar met 1,5 procent daalt en in 2025 met 3 procent. Wel staat de sector er financieel goed voor vinden zij.

Minder dieren

Verschillende ontwikkelingen zorgen ervoor dat de productie in de landbouw omlaaggaat. Allereerst is het aanbod van eieren, vleeskuikens en varkensvlees krap. Voor vleeskuikens geldt dat de omschakeling naar het Beter Leven-keurmerk zorgt voor een daling van het aantal gehouden kuikens. Voor de varkenshouderij geldt dat er minder dieren worden gehouden als gevolg van uitkoopregelingen. Niet alleen in Nederland, maar in heel West-Europa krimpt de varkensstapel. De komende jaren zal dit aanhouden.

Akkerbouwopbrengsten staan onder druk door de weersomstandigheden. Door de aanhoudende regen in het voorjaar is het zaaien en poten vertraagd of soms mislukt. De grote hoeveelheid regen kan ook de kwaliteit van de producten aantasten. Daartegenover nemen de volumes in de belichte teelt juist toe. Omdat de energieprijs lager ligt, kunnen kassen weer meer worden belicht.

Prijzen hoog niveau

Het lagere aanbod van agrarische producten in combinatie met de blijvend hogere vraag zorgt ervoor dat de prijzen van akkerbouw-, pluimvee- en varkenshouderijproducten in 2024 naar verwachting op een hoog niveau blijven. Om die reden zijn ook de melkprijzen dit jaar iets hoger dan vorig jaar. De kosten voor kunstmest en voer daalden tegelijkertijd in vergelijking tot twee jaar geleden. Wel zijn de kosten voor mestafzet flink gestegen door het natte voorjaar en de aanloop naar het einde van derogatie. De hogere rente zorgt voor hogere financieringslasten.

Het aantal bedrijven in de agrarische sector is de afgelopen jaren flink afgenomen. De komende jaren zet de krimp door als gevolg van opkoopregelingen en verduurzamingsopgaven, voorziet ABN Amro. Dit zorgt voor een lagere totale vraag naar arbeid. Ook door verdere automatisering en robotisering in de sector krimpt de arbeidsvraag. Dit wil niet zeggen dat de sector op dat gebied geen uitdagingen heeft.

Arbeidsmigranten

De agrarische sector kampt met een sterke vergrijzing. In de sector werken zo'n 180.000 mensen op vaste basis. Ongeveer een derde is ouder dan 55 jaar. Het grootste deel hiervan zijn de bedrijfshoofden. Onduidelijkheid over toekomstperspectief speelt een belangrijke een rol in het vinden van een bedrijfsopvolger in de land- en tuinbouw.

Daarnaast is er een concurrentieslag om arbeidskrachten uit Midden- en Oost-Europese landen. Veel arbeidskrachten van buiten het boerengezin zijn arbeidsmigranten uit die regio. Uit de laatste cijfers van Wageningen University & Research blijkt dat 40.000 arbeidskrachten structureel worden ingehuurd. Tijdens piekperioden loopt dit op naar 105.000.

De land- en tuinbouw concurreert om deze werknemers met werkgevers uit het land van oorsprong, die steeds hogere lonen kunnen betalen, en met binnenlandse sectoren. ABN Amro denkt dat meer aandacht voor het welzijn van werknemers de aantrekkingskracht van de landbouwsector kan verbeteren. Bijvoorbeeld door inspraak in werktijden of aandacht voor scholing.