Ammoniakreductie melkveehouderij haalbaar 'met puntjes op de i'

Achtergrond Melkvee Pieter Stokkermans 14 jun 2024 om 14:15uur

Met focus op het rantsoen is het haalbaar om in 2025 aan de landelijke norm van 160 gram ruw eiwit per kilo droge stof voer te komen. Dat verwacht Paul Galama, onderzoeker Duurzame Bedrijfssystemen Melkveehouderij. Met die norm wil de overheid de ammoniakuitstoot reduceren.

Ammoniakreductie+melkveehouderij+haalbaar+%27met+puntjes+op+de+i%27

Voor die landelijke norm voorspelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) het gemiddelde ruw eiwit per kilo droge stof van alle bedrijven. Dit sectorgemiddelde moet dan onder de 160 komen. Vorig jaar kwam Nederland gemiddeld uit op 165. Het gemiddelde steeg ten opzichte van het jaar ervoor doordat het kuilgras relatief veel ruw eiwit bevatte. Van die kuil wordt ook een deel in 2024 gevoerd.

Galama is projectleider van de pilot Koe & Eiwit, waarbij 150 ondernemers aan de slag gaan met 48 begeleiders en de vaste voeradviseurs met het doel om onder de 155 gram ruw eiwit per kilo droge stof voer te komen.

Hier zijn best vorderingen gemaakt, vertelt de onderzoeker. Sinds 2022 werken de ondernemers met begeleiders aan het verlagen van het ruw eiwit in het rantsoen door kritisch te kijken in de hele keten van voeding, mest, melk, bodem en gewas.

Het succes van dit project is dat de ondernemers een helder doel hebben

Paul Galama, onderzoeker Duurzame Bedrijfssystemen Melkveehouderij

Bij deze bedrijven was in 2020 en 2021, voor de start van Koe en Eiwit, het ruweiwitgehalte in het rantsoen vergelijkbaar met veel andere bedrijven. Inmiddels is dit gehalte gedaald naar 158 gram ruw eiwit in 2023. Het landelijk gemiddelde steeg juist naar 165 gram.

Bij de Koe en Eiwit-boeren wist meer dan 60 procent onder de 160 te blijven, de gemiddelde norm in Nederland voor 2025. Slechts 18 procent kwam boven de 165. In 2020, voor de start van het project was dit nog 56 procent. Zo'n 32 procent kwam onder de 155, in 2020 was dit 13 procent. 'We kunnen onder de 160 komen', stelt Galama.

Verschillen

Wel zat er verschil tussen bedrijven in intensiteit en grondsoort. De bedrijven zijn daarbij verdeeld in intensieve, gemiddelde en extensieve bedrijven, met respectievelijk meer dan 20.000 kilo melk per hectare, de tussenmoot en minder dan 14.000 kilo per hectare.

Ook is er de onderverdeling in klei, veen en zand. Bij deze groepen doen de extensieve bedrijven op zand het met 150 gram ruw eiwit per kilo droge stof het best. 'Deze bedrijven hebben vaak ook mais in het rantsoen. Daarmee is het gemakkelijker sturen, omdat dit veel energie bevat en weinig eiwit. Die bedrijven kunnen sturen met eiwitrijk krachtvoer', legt Galama uit.

Krachtvoer wordt volgens Galama het meest gekozen als strategie om te sturen op ruw eiwit. Daarna volgen de bemesting van het grasland, het maaimoment en de snedezwaarte van het gras.

Leren van elkaar

Naast vijf bezoeken per jaar van de Koe en Eiwit-specialist en de voerspecialist zijn er ook bijeenkomsten waarin ondernemers van elkaar en specialisten leren. Daarin zijn de groepen gemaakt op basis van grondsoort en intensiteit.

'Het succes van dit project is dat de ondernemers een helder doel hebben en elkaars cijfers versterken. Ze kunnen leren doordat wordt gediscussieerd over het doel.'

Meer melk met mais

Mais is wellicht een minder gunstig gewas dan gras, wanneer het gaat om de nitraatuitspoeling. Toch blijkt het te helpen bij het sturen in gram ruw eiwit per kilo product, zo blijkt uit dit onderzoek. Uit de cijfers van Koe en Eiwit komt ook naar voren dat het verschil in melkproductie tussen de deelnemers met meer dan een kwart mais in het rantsoen en die met minder dan 5 procent mais groot is. Die met veel mais komen gemiddeld op ruim 10.000 kilo melk per koe, die met amper of geen mais iets boven de 9.000 kilo per koe. Door de droge mais van 2022 daalde in 2023 de melkproductie in de groep met veel mais.