Enthousiasme overheerst in reacties sectorpartijen op hoofdlijnenakkoord

De Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) ziet een akkoord dat recht doet aan de democratie en de zorgen van Nederland, met realisme en perspectief voor de landbouw. De organisatie ziet ook eigen inbreng terug in het akkoord, waaronder het punt voedselzekerheid en het schrappen van de kritische depositiewaarde. 'De landbouw krijgt in het akkoord de waardering die ze verdient', concludeert de POV.

De belangenbehartiger van varkenshouders mist in het akkoord wel een paar punten, zoals fiscale regelingen die 'passen bij de huidige tijd'. 'Zo is de middelingsregeling afgeschaft en is er niets voor in de plaats gekomen. We zien graag regelingen waarbij ondernemers een boost kunnen geven aan duurzaamheidsinvesteringen.'

'Daarnaast lezen wij niets terug over dieractivisme. In lijn met de aandacht die bestaanszekerheid krijgt, zou dieractivisme harder aangepakt moeten worden', vindt de organisatie.

Tuinders content met lastenverlichting

Glastuinbouw Nederland is blij met de aankondiging in het hoofdlijnenakkoord voor een lastenverlichting op arbeid. 'Dit is een hartenwens van de glastuinbouw. Het maakt werken in de glastuinbouw aantrekkelijk', zegt voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland.

'We zijn daarnaast blij dat de coalitie aangeeft zich aan de bestaande afspraken over de energietransitie te houden en alleen met nieuw beleid te zullen komen als de doelen niet worden gehaald. Dat komt tegemoet aan het door ons gevraagde stabiele overheidsbeleid en schept duidelijkheid voor onze ondernemers.'

De tuindersorganisatie is ook tevreden met de aandacht voor de beschikbaarheid van zoetwater en de ambitie om de stikstof- en fosfaatnormen in oppervlaktewater in lijn te brengen met België en Duitsland. Daardoor ontstaat er volgens Glastuinbouw Nederland een eerlijkere concurrentiepositie.

Bom-Lemstra is ook blij met de erkenning dat het verdienvermogen van de tuinbouw van essentieel en strategisch belang is voor Nederland en Europa. 'Het is goed om te zien dat er meer waardering is voor de agrarische sector en dat de overheid beseft dat ze niet op de stoel van de ondernemer moet gaan zitten. Daardoor kan deze binnen de gestelde grenzen maximaal bijdragen aan de Nederlandse economie én maatschappij.'

De voorzitter van Glastuinbouw Nederland zegt de verdere uitwerking van de beleidsplannen af te wachten. 'We zien dat de coalitie voor de glastuinbouw relevante thema’s, zoals plantgezondheid, niet benoemt. Ik weet niet of we dat positief of negatief moeten duiden. Daarom is aandacht voor de nadere uitwerking en de financiën van dit akkoord van groot belang. In zijn algemeenheid geldt dat we benieuwd zijn naar de uitvoering.'

Akkerbouwers zien speerpunten terug

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) ziet een aantal van haar speerpunten terug in de landbouwparagraaf van het hoofdlijnenakkoord. 'Een belangrijk punt waar de NAV zich al jaren voor inzet is het gelijke speelveld met landen buiten de Europese Unie.'

NAV pleit er al jaren voor om landbouw buiten vrijhandelsverdragen te houden of om op een andere manier te zorgen voor dezelfde eisen wat betreft productie voor import landbouwproducten als voor Nederlandse en Europese productie. 'Dit staat nu duidelijk in de plannen en daar zijn we tevreden over.'

Ook is de NAV het eens met het voornemen voor meer differentiatie in kwetsbare gebieden en de daaruit voortvloeiende met nutriënten verontreinigde gebieden (NV-gebieden). De organisatie pleit er voor om dan niet alleen meer stikstofruimte maar ook meer fosfaatruimte te geven, zodat de akkerbouwsector naar een betere evenwichtsbemesting kan.

De NAV vindt het verder goed dat er oog is voor voedselzekerheid, ondersteunt de nieuwe naam van het ministerie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) en is 'verheugd' dat er een bescherming komt van hoogwaardige landbouwgrond die een belangrijke rol heeft bij voedselzekerheid. De organisatie stelt verder de handschoen graag op te pakken om tot meer doelsturing te komen.

Daarnaast ziet de organisatie dat er lucht komt in de 'nu soms verstikkende regeldruk en kosten'. Dat komt onder meer door de terugkeer van rode diesel, de afrekenbare stoffenbalans en het schrappen van de inwerkplicht voor vaste mest in het voorjaar. De zaken die nu nog missen komen later nog wel aan bod, stelt de organisatie vol vertrouwen.

Fruittelers positief over akkoord

Ron Mulders, voorzitter van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO), is enthousiast over het akkoord. 'Heel belangrijk is de waardering die wordt getoond voor onze sector. In het akkoord wordt aangegeven dat boeren, tuinders en vissers gekoesterd moeten worden, omdat ze belangrijk zijn voor onze voedselvoorziening en het Nederlandse cultuurlandschap, en onlosmakelijk onderdeel zijn van de Nederlandse cultuur.'

'De partijen onderstrepen het belang van onze sector en haar rol in de Europese voedselvoorziening', aldus Mulders. 'Daarnaast wordt de concurrentiepositie van Nederlandse agrariërs serieus genomen. Ook is in het akkoord veel aandacht voor een goed inkomen voor boeren en tuinders. Dit is ook een speerpunt van de NFO.'

De inzet op doelsturing kan ook de goedkeuring van fruittelers dragen. 'Uit de plannen blijkt dat men niet vanuit een ivoren toren maatregelen wil bedenken, maar de sector wil laten meedenken. Er staat letterlijk: ‘het beleid wordt gebaseerd op wat in de praktijk werkt.’ Dat zie ik misschien wel als de grootste verandering en het belangrijkste winstpunt', stelt Mulders.

'Kortom: dit akkoord biedt perspectief voor onze sector en we gaan waarschijnlijk meer ruimte krijgen om onze duurzaamheidsambities waar te maken.'

Biohuis: blij en ongerust

Biohuis, de brancheorganisatie voor de biologische sector, is blij met de erkenning voor de vakkennis en het ondernemerschap van boeren en tuinders en de ruimte die boeren krijgen om te doen wat in de praktijk werkt. Tegelijkertijd maakt Bionext zich zorgen dat het nieuwe kabinet 'vooral aandacht heeft voor acute problemen en onvoldoende voor duurzame verdienmodellen zoals biologische landbouw'.

Pipie Smits van Oyen, voorzitter Biohuis: 'Boeren in Nederland hebben een stabiel perspectief nodig naar én voorbij 2040. Biologische landbouw is een van deze perspectieven, ook voor landbouwinclusieve natuur.'

Biohuis kijkt uit naar de aangekondigde afrekenbare stoffenbalans om te kunnen laten zien welke stoffen een boer aan- en afvoert. Smits van Oyen: 'We zijn er voorstander van minder afgerekend te worden op modelberekeningen van de overheid, maar juist op bedrijfsniveau resultaten te kunnen laten zien. We denken graag mee, zodat deze voor biologische boeren praktisch uitvoerbaar en juridisch houdbaar wordt. Een dergelijk systeem dat managementinnovatie borgt hebben wij de afgelopen jaren gemist.'

Groente- en fruitsector ziet kansen

GroentenFruit Huis, de branchevereniging voor de Nederlandse groente- en fruitsector, zegt de maatregelen en beleidsvoornemens in het hoofdlijnenakkoord 'nauwlettend te volgen en analyseren'.

De organisatie zegt kansen te zien dankzij de aandacht voor voedsel en voedselzekerheid. Zo wil GroentenFruit Huis dat het nieuwe kabinet werk maakt van een nieuwe Europese voedselstrategie en dat er maatregelen komen om de aankoop van groenten en fruit te bevorderen.

De organisatie onderschrijft het belang van een gelijk speelveld in Europa en bepleit in die zin verder uniforme controles aan de grenzen van Europa voor producten uit derde landen. Ook vindt de brancheorganisatie het positief dat het nieuwe kabinet inzet op stimulering en financiering van ecosysteemdiensten verleend door boeren en tuinders met langjarige marktconforme financiële zekerheid.

WUR vindt akkoord zorgwekkend

Bestuursvoorzitter Sjoukje Heimovaara van Wageningen University & Research (WUR) noemt het akkoord in een eerste reactie zorgwekkend. Dat heeft niet primair te maken met de landbouwparagraaf, maar bijvoorbeeld wel met het schrappen van de financiering voor landelijke sectorplannen, waarin universiteiten afspraken maken over hun onderzoek en onderwijs. 'Wetenschap wordt hard geraakt', concludeert de universiteit.

Heimovaara: 'Ik ben geschrokken van wat ik in het hoofdlijnenakkoord lees: een zeer verontrustende impact op universiteiten, met name voor de werkdruk van onze mensen, ons onderzoek en onderwijs. We zullen het akkoord beter bestuderen en de uitwerking nog zien, maar ook een aantal inhoudelijke beleidskeuzes in ons domein baren ons zorgen met het oog op de toekomst.'