'AgroAgenda is het oliemannetje voor agrarisch Noord-Nederland'

De lijst van de circa veertig partners in de AgroAgenda Noord-Nederland is indrukwekkend. Landbouworganisaties, agrarische (afzet)coöperaties, de drie noordelijke provincies, milieufederaties, terreinbeheerders, het onderwijs en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Ze vinden elkaar allemaal in het platform voor agrarische weerbaarheid en vernieuwing in Noord-Nederland.

Belangrijk is dat de keuzes die agrariërs de komende jaren maken, vrije keuzes blijven

Jan Klink, programmaleider AgroAgenda Noord-Nederland

De AgroAgenda moet boeren en tuinders in de regio de route wijzen naar een waarde(n)volle land- en tuinbouw, waar topvoedsel uit een rijk landschap centraal staat, vat Klink de missie samen. 'We zijn het oliemannetje voor de sector in Noord-Nederland.'

Wat doet de AgroAgenda in deze onzekere tijden voor boeren en tuinders?

'Agrariërs zien zich steeds vaker geconfronteerd met dilemma's en uitdagingen. Of het nu gaat om hun rol in de keten, hun plaats in de samenleving of de relatie met hun omgeving. Het gaat vaak om beperkingen die worden opgelegd, bijvoorbeeld door regelgeving. De nieuwe situatie waarin ze zo terechtkomen geeft onzekerheid. Iedere agrariër kent, denk ik, wel voorbeelden.

'Wij willen vanuit het brede samenwerkingsverband dat we zijn, kijken wat agrariërs nodig hebben om toch door te gaan. Nieuwe verdienmodellen ontwikkelen kan, maar het helpt veel meer om met ondernemers zelf na te denken over oplossingen. Daarin fungeren we als denktank en klankbord.'

Heeft de AgroAgenda daar dan de mensen voor?

'We zijn een netwerkorganisatie en maken dus gebruik van de menskracht bij onze partners. Boeren en tuinders kunnen bij ons aankloppen als ze willen experimenteren op het gebied van technische innovaties en samenwerking. Wij kijken wat nuttig kan zijn en zetten ons in om een ontheffing te realiseren, experimenteersubsidie te verlenen of om initiatiefnemers naar de juiste partner te brengen.

'Neem agroforestry, waar boeren mee aan de slag willen. Het Rijk wil daar graag stappen in zetten. Bij gemeenten ligt dat lastiger, omdat het vaak niet past in geldende bestemmingsplannen. Wij zetten ons ervoor in dat de drie provincies een kader ontwikkelen als leidraad voor gemeenten. Wij voeren dus niet uit, maar leggen het neer bij het juiste loket.'

Een deel van de partners komt uit de natuurhoek. Hoe is de samenwerking van hen met de landbouw?

'De partijen weten elkaar steeds beter te vinden. Zo zijn er experimenten waarbij mest van agrarische bedrijven naar gronden van natuurbeherende organisaties gaat.

'Bijvoorbeeld in de Midwolder Bouwten waar, in het kader van de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw, terreinbeheerder het Groninger Landschap en boeren samen proberen bodem biodiversiteit te verbeteren. Dat zijn nieuwe vormen van samenwerking die we structureel willen maken.

'Ook zoeken we naar alternatieven voor glyfosaat en kerende grondbewerking. Doordat de AgroAgenda Noord-Nederland een van de vijf landelijke experimenteergebieden is, kunnen we de ontheffingen die nodig zijn aanvragen bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.'

Wat is uw ideaalplaatje voor de noordelijke land- en tuinbouw?

'Het doel is een vitaal platteland en een vitale natuur, waarbij de agrarische bedrijven er de komende generaties nog zijn. Daar hoort ook een goed inkomen bij.

'We kennen hier meerdere unieke productieketens die hun waarde hebben voor de hele regio en daarbuiten. Die moeten we koesteren. Denk aan de pootgoedteelt in de noordelijke kleischil, het zetmeelcluster in de Veenkoloniën of de toegevoegde waarde van de zuivel in Friesland en daar buiten. Daarin zijn wij een grootmacht.'

Die positie van de sector staat steeds vaker ter discussie. Veel agrariërs gaan daar gebukt onder. Wat is daarop uw antwoord?

'Inderdaad, de positie van de agrarische sector is best wel uitdagend. Maar dat geldt voor heel Nederland. Toch moeten we niet te somber doen: we kunnen echt wel met droge ogen zeggen dat het hier niet de hel op aarde is.

'Bij ons in het Noorden is het nog wel nog iets beter. Maar ook hier liggen zeker genoeg vraagstukken om emissies te reduceren en om een boterham te verdienen. De AgroAgenda is er om sneller een antwoord te kunnen optuigen voor die uitdagingen. Zo'n breed samenwerkingsverband over de provinciegrenzen heen is er alleen in Noord-Nederland.'

Er staan volop gebiedsprocessen op stapel waarbij waarschijnlijk pijnlijke keuzes moeten worden gemaakt: wat kan nog waar. Hoe ziet u dat?

'Er zullen zeker keuzes moeten worden gemaakt, door overheden en door belangenorganisaties, maar vooral door boeren en tuinders zelf. Neem bijvoorbeeld de veenweidegebieden. Kun je daar met een toekomstig hoger grondwaterpeil nog alleen boer zijn of moet je jezelf als ondernemer zien die zich richt op verbreding van de activiteiten? Ook voor hen moet er een wenkend perspectief blijven om te boeren.

'Al met al zal het agrarische landschap in de komende jaren zeker veranderen. Belangrijk is dat de keuzes die agrariërs daarin maken vrije keuzes blijven. Een rijk landschap en een vitaal platteland moet je koesteren.'

Welke rol kan de AgroAgenda spelen in die processen?

'Je zult ondanks de dilemma's en tegenstellingen die naar boven komen, toch moeten bepalen wat waar nog wel kan. Het helpt dan als je er met elkaar over spreekt, bijvoorbeeld via ons platform. Niets kan te gek zijn, maar er moet voor iedere agrariër wel iets zijn om een bestaan op te bouwen.

'We zien dat boeren en tuinders stappen willen zetten. Wij willen meehelpen in dat proces.'