Intensieve veehouderij heeft vizier op akkerbouwgrond

De prijzen voor biggen stegen in 2023 gemiddeld met 60 procent en de opbrengsten voor vleesvarkens zaten ook in de lift. De kosten voor met name energie en voer daalden juist. Voor de gemiddelde varkenshouder betekent het dat onder de streep een geraamd jaarinkomen staat van bijna 370.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid. Een gemiddeld zeugenbedrijf kijkt zelfs naar een half miljoen euro.

'Veel varkenshouders maken met hun bedrijfsontwikkeling een pas op de plaats', beschouwt Frank Steenbreker, senior agrarisch bedrijfsadviseur varkens bij Abab. 'Ze krijgen geen vergunning voor uitbreiding, zien dat de beschikbaarheid van personeel beperkt is, maar hebben nu wel volop middelen. Naast investeringen in onroerend goed, zie je dat varkenshouders zich op de grondmarkt roeren.'

Rabobank, de grootste financierder in de veehouderij, ziet eenzelfde trend. 'Vaak gaat het om varkenshouders die al meer landbouwgrond in eigendom hebben', reageert René Veldman, sectormanager intensief Food & Agri. 'In de pluimveehouderij zien we vooral de behoefte aan grond in de akkerbouwgebieden bij bedrijven die er al een akkerbouwtak naast hebben.'

Grond kun je volgens Steenbreker altijd weer verkopen als je in een nieuw prijsdal liquide middelen nodig hebt. 'Het is in het verleden een waardevaste belegging gebleken.' Fiscale voordelen heeft de aankoop van grond niet. Steenbreker en andere adviseurs komen zelfs met de waarschuwing dat de belastingdruk over 2023 groot zal zijn door de goede verdiensten.

Hoge inflatie

Volgens Job Camps, makelaar bij Arvalis en werkzaam in Noord-Limburg, speelt ook de hoge inflatie een rol. 'Dan kiezen ondernemers voor de zogenoemde veilige beleggingen: grond of goud. Pluimveehouders, en sinds kort ook varkenshouders, zien wij weer terug op de grondmarkt nadat ze eerder soms juist grond hebben verkocht', stelt hij.

'Doordat naast boeren en beleggers veel overheden aanspraak willen maken op grond voor natuurontwikkeling, is het dringen op de markt', vervolgt de Arvalis-makelaar. 'We zien de prijzen in het zuiden harder stijgen dan het landelijk gemiddelde, tot boven een ton per hectare landbouwgrond.'

De vraag naar grond blijft voorlopig groot, voorspelt Rabobank, en dat leidt tot aanhoudende schaarste. Veldman: 'Of het een stabiele investering is, zal de tijd leren.' De reden van aankoop en het gebruik van de grond is volgens hem heel divers. 'Iedere ondernemer maakt keuzes op basis van de eigen strategie.'

Rabobank en Abab zien voorbeelden van varkenshouders die een flinke grondpositie hebben aangekocht in een akkerbouwgebied. Vervolgens maken ze afspraken met akkerbouwers uit die omgeving om mest af te zetten en graan aan te kopen. 'Andere bedrijven stappen wel zelf in een akkerbouwtak om het bedrijf te verbreden', zegt Veldman. Steenbreker vult aan: 'Zij investeren dan ook in mechanisatie.'

Grond biedt vooralsnog de mogelijkheden voor eigen mestafzet en dus een besparing op deze kostenpost. 'Ik ben benieuwd hoe de toekomstige mestwetgeving eruit gaat zien', vervolgt Veldman. 'In de eerste contouren stond dat niet volledig grondgebonden bedrijven eerst alle mest zouden moeten bewerken. Mogelijk komt er een 'derde spoor', want volledig grondgebonden worden is in de intensieve veehouderij veelal onhaalbaar.'

Steenbreker noemt het plaatsen van mest en ook het telen van veevoer bijvangst. 'Met een bedrijf met bijvoorbeeld duizend zeugen en een jaarlijkse voerbehoefte van 2.500 ton mengvoer kom je met een aantal hectares erbij niet echt ver', redeneert de Abab-adviseur. 'Ik zie het meer als een manier om in een onzekere tijd op een extra paard te kunnen wedden en het fundament van het bedrijf te verstevigen.'

Onduidelijkheid rond stikstof

Via Lubbert van Dellen, senior bedrijfsadviseur en marktdirecteur agro bij Flynth, klinkt een iets ander geluid: 'De onduidelijkheid rondom stikstof en bedrijfsontwikkeling weerhoudt veehouders op dit moment van flinke investeringen in niet-kernactiviteiten. We zien dat achterstallig onderhoud wordt opgepakt, de rekening-courant bij de bank van negatief naar positief gaat en een enkeling extra aflost, zeker als er een nieuw rentevoorstel is. Investeren in grond staat nog niet bovenaan het lijstje.'

Van Dellen ziet bovendien veel kapers op de kust; naast akkerbouwers ook vollegrondsgroentetelers. 'Veel varkens- en pluimveehouderijen zijn verder en verder gespecialiseerd en hebben dus geen akkerbouwtak meer naast hun bedrijf. De veehouders die dat wel hebben, zien wij als gemengde bedrijven. Die zijn altijd op zoek naar goede gronden. Met ook mooie verdiensten in de akkerbouw hebben ze daar voldoende middelen voor.'